CV7

136 DZIECI, ALKOHOL I NARKOTYKI

Dzieci szanują kontrakt i przestrzegają jego zasad, wtedy i tylko wtedy, gdy czynią to ich rodzice. W wypadku silnego współuzależnienia rodzice z trudnością stosują ustalone reguły. Zamiast wycofać się, nieustannie zajmują się problemem dziecka, przygotowując w ten sposób niemal nieunikniony bunt. Czasem też dystansują się tak zupełnie, że nie dostrzegają przypadków łamania kontraktu. Wielu rodziców nie wyciąga w stosunku do dziecka konsekwencji nawet z zauważonego niedotrzymywania zasad. Rodzice, którzy wiedzą, że nie będą w stanie respektować kontraktu, nie powinni nawet myśleć o zatrzymywaniu swego dziecka w domu, bo jego życie może całkiem dosłownie zależeć od przestrzegania umowy. Powinni postarać się umieścić dziecko w ośrodku zamkniętym i zająć się własną chorobą.

Rodzice mniej silnie współuzależnieni są w stanie dotrzymywać zasad kontraktu, ale większość potrzebuje w tym pomocy. Nastolatki są nastolatkami i jako takie będą poddawać umowę ciągłym próbom. Rodzice są rodzicami i będą mieli pokusę gderania i pouczania, jak trzeba postępować z kontraktem, a jak nie wolno; albo będą pragnęli się poddać i pozwolić dziecku na łamanie reguł bez ponoszenia konsekwencji. Pomoc z zewnątrz - grupa samopomocy czy specjalistyczne poradnictwo - zapewni im siłę niezbędną do utrzymania kontraktu w mocy. Pozwolą wówczas dziecku samemu zdecydować, czy zastosuje się do zasad, czy je złamie, a sami będą mogli wyciągać konsekwencje stosownie do jego wyboru.

Gdy wszystkie reguły kontraktu są już ustalone, rodzice mogą przygotować i uzgodnić plan leczenia dostosowany do specyficznych potrzeb dziecka. Przykłady takich planów podajemy w dalszej części rozdziału. Jeżeli okaże się, że twoje dziecko popadło w nałóg, podstawą kuracji mogą być Anonimowi Alkoholicy, Anonimowi Narkomani lub analogiczne grupy dla uzależnionych od kokainy. Dodatkowo pomocne będą grupy wspomagające proces zdrowienia lub terapia indywidualna oparta na abstynencji od środków odurzających. O ile to możliwe, dobrze jest dziecku zapewnić dostęp do dobrej, wszechstronnej poradni.

Jeżeli tylko podejrzewa się nałóg u dziecka, ale nie jest to do końca pewne, poślij je na zajęcia dotyczące uzależnień w szkole lub w miejscowych klubach. Jeśli takich zajęć nigdzie nie ma, dziecko może chodzić na cotygodniowe spotkania początkujących AA . Ponadto niezbędna jest te-

* Postępowanie takie nie jest praktykowane w Polsce. Nie ma w szkołach czy też klubach młodzieżowych specjalnych zajęć dotyczących problematyki uzależnień (poza omawianiem tego tematu na lekcjach wychowawczych w szkole). Nie praktykuje się też uczestnictwa młodzieży uzależnionej od narkotyków w spotkaniach grup AA (przyp. red. nauk.).

JAK POMÓC DZIECKU, KTÓRE ZGADZA SIĘ WSPÓŁPRACOWAĆ    137

rapia prowadzona przez prywatnego specjalistę znającego problematykę uzależnień i przekonanego o konieczności abstynencji od wszelkich środków odurzających.

Jeśli oznaki używania narkotyków i zmiany zachowań/osobowości nie są liczne, a dziecko zachowuje reguły kontraktu, to nie potrzebna mu żadna dodatkowa terapia.

*

Rodzice Allison nie byli z początku pewni, co wybrać. Rozważali psychoterapię, ale córka im to wyperswadowała, a i sami nie byli przekonani o słuszności takiego rozwiązania. Za Allison przemawiało wszystko - silna osobowość, brak jakichkolwiek upośledzeń, zdrowe środowisko rodzinne, które funkcjonowało prawidłowo do momentu, gdy rodzice uświadomili sobie jej pijaństwo. Z czasem Phyllis i Stuart zaczęli nabierać przekonania, że to alkohol powoduje zmiany w zachowaniu i osobowości Allison. Bez trudu zgodzili się więc na ocenę stopnia jej uzależnienia.

Powróćmy do momentu, w którym przerwaliśmy - pod koniec rozmowy z Allison o alkoholu i narkotykach:

-    Allison, zrób mi teraz przyjemność i powiedz, że rozumiesz, iż

jesteś uzależniona i potrzebujesz leczenia - podsunęłam.

-    Ale ja nie jestem uzależniona i nie potrzebuję leczenia - odparła zdecydowanie, choć widać było, jak strasznie się boi i jak dzielnie stara się ukryć swoje uczucia.

-    Podejrzewałam, że tak odpowiesz. Posłuchaj, coś trzeba zrobić.

Nie może po prostu być tak, jak było.

-    Ale przecież przestałam pić i wcale nie jestem uzależniona -upierała się Allison. - Nie może pani udowodnić, że jestem; sama pani to powiedziała - walczyła dalej. Dysponowała uporem i odwagą, nietypowymi dla swego wieku.

-    To ciekawe, Allison. Ale tak jak ja to widzę, dowodzenie twego uzależnienia nie należy do mnie albo do twoich rodziców. To ty pijesz, więc to t y musisz udowodnić, że nie jesteś uzależniona.

-    Nie rozumiem.

-    Cóż, można by rozważyć spisanie kontraktu regulującego zarówno twoje picie alkoholu, jak i zachowanie. Powiedzieć ci o tym coś więcej?

-    Nie, dziękuję - odparła bez ogródek.