Image034 2

Katechetyka materialna i porównawcza - Ks. prof. US dr hab. A. Offmańsld

Rok Akademicki 2005/2006, Semestr II_____

sposób niż dotychczas uważano.

Deizin i naturalizm wychowaniu moralnym XVIII wieku

Wiek XVIII, który zmienił cel wychowania religijnego, wprowadził też na inne tory wychowanie moralne, przede wszystkim poprzez inne ujęcie podmiotu i przedmiotu wychowania moralnego. Należy przy tym zauważyć, że w katechetyce, podobnie Jak w teologii pastoralnej, dominował racjonalizm, katecheza zaś została przeniesiona do szkoły i ograniczona do lekcji religii, stała się zatem jednym z przedmiotów szkolnych.

Edukacja moralna okresu Oświecenia została zdominowana wpływem koncepcji deistycznych i naturalistycznych prądów umysłowych. Można ją określić mianem socjalno-deistycznej koncepcji wychowania moralnego. Głównym podmiotem wychowania jest tutaj społeczeństwo, w którym Bóg i Kościół spełniają rolę pierwszorzędną w tworzeniu i utrzymywaniu oświeconego porządku społecznego. Zatem także od strony podmiotu wychowania moralnego dostrzega się znaczącą różnicę między tym, co proponuje Oświecenie, a katechezą pierwszych wieków chrześcijaństwa - katechumenalną oraz średniowieczną, w której podmiotem jest Kościół, czy też koncepcją Lutra, gdzie pierwszorzędnym podmiotem jest Bóg.

Pedagogika religijno - moralna

Konieczność wychowania dobrego chrześcijanina i uczciwego obywatela jest też przedmiotem rozważań w wieku XIX. Dość często powracają do tego w swoim nauczaniu nawet papieże mówiąc, że pierwszorzędnym celem wychowania chrześcijańskiego jest urobienie dobrego chrześcijanina i uczciwego obywatela. Pierwszym papieżem, który tale formułuje cel wychowania jest Leon Xll. Podobnie wypowiada się Grzegorz XVI, który zauważa, że nie można troszczyć się inaczej o najlepsze i największe dobra, nie tylko dla społeczności chrześcijańskiej, lecz także dla społeczności państwowej, niż wychowując w odpowiednim czasie młodzież w pobożności i cnotach.

Powyższa koncepcja, przedstawiająca katechezę jako wychowanie moralno-religijne, uznająca za swój główny cel kształtowanie wuli dziecka, utożsamiana naw^ret z wychowaniem moralnym, prowadziła do ograniczonego pojmowania chrześcijaństwa, zawężając go do sfery etyczno-moralnej. Oczekhvane rezultaty nawet takiego wychowania nie mogły być w pełni osiągnięte w ramach środowiska szkolnego.

Wychowanie moralne w odnowie karygmatyczno - antropologicznej Katechezy

Zagadnienie wychowania moralnego w kontekście katechumenatu wczesnochrześcijańskiego zostaje rozszerzone w ramach odnowy kerygmatycznej, gdzie zwraca się uwagę na Kościół jako podmiot katechezy, której centralnym zadaniem jest tworzenie wspólnoty chrześcijańskiej. Według kerygmatyków formacja religijna powinna dokonywać się przez przekazywanie i słuchanie słowu Bożego, przeżywanie liturgii z wykorzystaniem akcentów mistagogicznych, jakie występują w strukturze katechumenatu. Jeszcze pełniejszy obraz wychowania moralnego odnajdujemy jednak we współczesnej katechezie, antropologiczno-egzystencjalnej. Zgodnie z orientacją antropologiczną podkreśla się znaczenie wychowania moralnego osadzonego w rzeczywistości świeckiej, bez zamknięcia się, wyłącznie w obszarze wartości specyficznie chrześcijańskich. We współczesnej koncepcji wychowania moralnego za dominujące należy uznać następujące postulały: dążenie do większego respektowania osoby wychowanka, łączenie wychowania moralnego z procesem personalizacji i socjalizacji, konieczność akceptacji pluralizmu form, metod i treści.

Powyższa koncepcja wychowania moralnego w katechezie sięga nauki Soboru Watykańskiego II, zarówno w wymiarze teologicznym, jak i pedagogicznym. Ojcowie Soboru wracają do źródeł ewange-3