larsen0335

16. Postępowanie w chorobach towarzyszących 335

nia, czyli różnica pomiędzy wartościami ciśnienia skurczowego i rozkurczowego, się zwiększa.

ł Według kryteriów Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) nadciśnienie rozpoznaje się wtedy, gdy wartości ciśnienia tętniczego wynoszą 160/95 mm Hg i więcej.

Dla osób młodych są to wartości zbyt wysokie, a dla starszych pacjentów zakres wysokości ciśnienia skurczowego jest nieco za niski. Dlatego Niemiecka Liga Zwalczania Wysokiego Ciśnienia Tętniczego (Die Deutsche Liga zur Bekampfung des hohen Blut-drucks) przyjęła niższe wartości górnej granicy prawidłowego ciśnienia tętniczego zależnie od wieku:

J Górne granice normy wysokości ciśnienia tętniczego:

-    skurczowe:

140 mmHg do 40 r.ż.,

150 mmHg pomiędzy 40-60 r.ż.,

160 mmHg powyżej 60 r.ż.,

-    rozkurczowe:

90 mmHg w każdym wieku.

Nadciśnienie skurczowe rozpoznaje się wtedy, gdy wysokość ciśnienia skurczowego przekracza 140-160 mmHg przy prawidłowych wartościach ciśnienia rozkurczowego. Najczęstszą przyczyną jest miażdżyca aorty powodująca zmniejszenie jej elastyczności. Takie izolowane nadciśnienie skurczowe występuje najczęściej u osób starszych. Jest ważnym czynnikiem ryzyka powikłań krążeniowych, jeżeli przy tym wysokość średniego ciśnienia tętniczego przekracza 107 mmHg.

Ustalenie rozpoznania nadciśnienia tętniczego musi być poprzedzone wielokrotnymi pomiarami ciśnienia tętniczego z uwzględnieniem czynników sytuacyjnych, takich jak zdenerwowanie lub wysiłek fizyczny.

2.2.2 Zagrożenia wywołane nadciśnieniem tętniczym

We wczesnych stadiach nadciśnienia samoistnego wzrost ciśnienia jest wywołany czynnościowym zwężeniem tętniczek i zmniejszeniem światła naczyń oraz wzrostem oporu obwodowego naczyń. Później dołączają się zmiany anatomiczne: przerost warstwy środkowej z włóknistym zgrubieniem błony wewnętrznej małych tętnic (przede wszystkim tętniczek nerkowych), przyspieszenie procesów miażdżycowych w dużych tętnicach. Przy odpowiednio długim czasie trwania i nasileniu choroby występują objawy związane ze zmianami w narządach, przede wszystkim w sercu, nerkach i mózgu, a zachorowalność i umieralność u tych pacjentów jest znamiennie wyższa w porównaniu z osobami z prawidłowym ciśnieniem tętniczym.

Serce: Podwyższony opór naczyniowy powoduje zwiększone obciążenie komór serca pracą, następnie doprowadza do koncentrycznego przerostu mięśnia sercowego, a w końcu do przerostu i rozstrzeni lewej komory serca. Wraz z początkiem rozstrzeni czynność mechaniczna serca jako pompy oraz jego kurczliwość zmniejszają się i stopniowo narasta niewydolność serca.

Przerost mięśnia sercowego występuje u prawie wszystkich pacjentów z nadciśnieniem tętniczym, a zmiany narządowe związane z chorobą serca rozwijają się u co drugiego pacjenta.

Ponadto nadciśnienie jest głównym czynnikiem ryzyka choroby niedokrwiennej serca. Rozwija się ona w wyniku zwiększenia naprężenia ściany lewej komory przy narastającym oporze krążenia wieńcowego i jednoczesnym przyspieszeniu powstawania zmian miażdżycowych w naczyniach wieńcowych.

Niewydolność serca, choroba niedokrwienna

serca, inaczej niewydolność wieńcowa, oraz zawał mięśnia sercowego są więc typowymi zagrożeniami ze strony serca w przebiegu nadciśnienia tętniczego.

Mózg: W obszarach unaczynionych przez tętnice szyjną wewnętrzną, kręgową, podstawną i koło tętnicze mózgu (Willisa) przy długo trwającym nadciśnieniu w małych tętniczkach mózgu, oprócz przerostu błony środkowej, powstają mikrotętniaki oraz zwężenia miażdżycowe i zakrzepy. Pęknięcie mikrotętniaka prowadzi do krwotoku śródczaszko-wego. Zwężenia i zakrzepy mogą być przyczyną niedokrwiennego udaru mózgu.

Naczyniowe udary mózgu należą do najczęstszych powikłań nadciśnienia tętniczego. U prawie 2/3 pacjentów z incydentami udarowymi mózgu występuje nadciśnienie.

Nerki: W przebiegu dłużej trwającego nadciśnienia tętniczego rozwija się postępujące stwardnienie nerek. Rzadko jednak, z wyjątkiem nadciśnienia złośliwego, dochodzi do klinicznych objawów niewydolności nerek. Zazwyczaj jest to wyrównane upośledzenie czynności nerek.