26. Nadzór i monitorowanie 697
Ryc. 26.26a-c Test Allena.
a) rękę mocno zacisnąć, tętnicę promieniową i łokciową uciskać tak długo, aż będzie blada;
b) otworzyć pięść, zwolnić ucisk tętnicy łokciowej, uciskając nadal tętnicę promieniową;
c) jeżeli krążenie oboczne jest prawidłowe, ręka zaróżowi się po 5-10 s.
roby naczyń obwodowych, test Allena nie dostarcza żadnych wskazówek co do niedokrwienia ręki podczas zakładania lub po założeniu kaniuli do tętnicy promieniowej.
Technika wprowadzania kaniuli (zob. ryc. 26.27 a-c):
► Postępowanie aseptyczne: dezynfekcja miejsca punkcji, użycie sterylnych rękawiczek i sterylnej chusty do przykrycia okolicy punkcji.
► Podczas kaniulizacji przegub ręki pacjenta powinien być odgięty, np. przez podłożenie zwiniętej chusty lub butelki po płynie dezynfekcyjnym.
► Po odkażeniu skóry i wykonaniu znieczulenia w miejscu planowanego nakłucia kaniulę przykłada się pod kątem 30° do skóry, końcem ściętym ku górze, równolegle do tętnicy, bezpośrednio nad więzadło nadgarstkowe, następnie wkłuwa się ją i wprowadza do tętnicy.
► Po nakłuciu tętnicy krew wypływa do nasadki, kaniulę należy wprowadzać wtedy płasko dalej do naczynia (1-2 mm), aby koniec cewnika z tworzywa sztucznego utkwił w tętnicy.
► Teraz część (zewnętrzną) kaniuli wprowadzić jeszcze dalej w głąb tętnicy, w tym czasie igłę metalową pozostawić w niezmienionej pozycji, a następnie usunąć. Przy prawidłowym położeniu kaniuli w naczyniu widoczny jest pulsujący wyciek krwi.
► Należy unikać przekłucia tylnej ściany naczynia, aby nie doszło do powstania krwiaka.
Jeżeli podczas nakłucia tętnicy następuje wypływ krwi tętniczej, a kaniuli z tworzywa sztucznego nie można prawidłowo wprowadzić do naczynia, zwykle oznacza to, że tylko koniec metalowy znajduje się w tętnicy, a zewnętrzna część kaniuli jest osadzona zbyt płytko albo utkwiła w ścianie naczynia, albo przebiła tylną ścianę tętnicy. Konieczna jest wtedy bardzo ostrożna zmiana położenia kaniuli. Czasami, szczególnie u młodych, zdenerwowanych pacjentów przyczyną kłopotów z założeniem cewnika może być odruchowy skurcz tętnicy. Problemy techniczne sprawiają też naczynia zmienione miażdżycowo. U pacjentów we wstrząsie założenie kaniuli do tętnicy promieniowej wymaga dużej wprawy i doświadczenia, nierzadko konieczne jest odsłonięcie naczynia i punkcja bezpośrednia. Bezpośrednio po założeniu kaniuli układa się rękę w położeniu naturalnym. Zbyt długie ułożenie w pozycji z odgiętym przegubem może doprowadzić do uszkodzenia nerwu po-środkowego. Kaniula wprowadzona do tętnicy powinna być połączona z krótkim cewnikiem przedłużającym (zob. pkt 26-27c), na którego końcu zakłada się trójdrożny zawór. W ten sposób unika się zbędnego przemieszczania się kaniuli wprowadzonej bezpośrednio do tętnicy i uszkodzenia ściany naczynia. Krótki cewnik przedłużający może być, jeśli to konieczne, połączony dłuższym cewnikiem z przetwornikiem ciśnienia. Kaniulę dotętniczą oraz połączenia cewników należy w sposób pewny umocować oraz oznaczyć, np. czerwonym flamastrem, podpisując „tętnica”. Trzeba pamiętać, że:
^Cewnik wprowadzony do tętnicy służy tylko do pomiaru ciśnienia i pobierania próbek krwi do badań. Podawanie leków tą drogą może wywołać silny skurcz naczynia, prowadzący do uszkodzenia ręki. Należy tego bezwzględnie unikać.