larsen0966

966 II Anestezjologia ogólna

konieczne i naglące jest leczenie, tym mniejsze powinny być wymagania dotyczące informacji stawiane przez pacjenta lekarzowi.

Przy zabiegach ze wskazań nagłych lekarz nie musi przekazywać informacji w pełnym zakresie, ale nawet przy zabiegach typu kosmetycznego musi wskazać na występujące ryzyko (wprawdzie bardzo rzadko) i następstwa zabiegu. Ryzyko powszechnie występujące nie wymaga wyjaśnienia. ► Możliwość zatrzymania akcji serca należy w anestezjologii do powszechnego ryzyka i dlatego nie wymaga informowania.

Częstość występowania powikłań. Informując o ryzyku lekarz nie może opierać się na bezwzględnych wielkościach procentowych dotyczących częstości występowania danego powikłania; musi natomiast wyjaśnić możliwość jego wystąpienia. rokowanie oraz jego specyfikę. Na ryzyko nieznacznego stopnia należy zwracać uwagę marginesowo, nietypowych zagrożeń nie musi się omawiać w ogóle. Nie należy również wskazywać na możliwość popełnienia błędu. Należy natomiast zwrócić uwagę na typowe ryzyko związane z danym zabiegiem również wtedy, gdy występuje rzadko, ale jego następstwa są bardzo poważne.

Określając stopień ryzyka należy uwzględnić konkretne warunki, wśród nich stan fizyczny pacjenta, wyposażenie szpitala, wiedzę i doświadczenie chirurga, itp.

2.2.3 Sposób informowania

Który z lekarzy powinien poinformować pacjenta? Z reguły obowiązek ten należy do lekarza prowadzącego leczenie lub znieczulenie. Może jednak zostać zlecony innemu lekarzowi, pod warunkiem że dysponuje on wymaganą znajomością zagadnień dotyczących zabiegu lub znieczulenia oraz zna pacjenta. Należy wtedy przestrzegać następującej zasady:

j Obowiązek informowania pacjenta w żadnym wypadku nie może zostać powierzony personelowi nielekarskiemu, np. pielęgniarkom, pracownikom administracyjnym lub innym.

Kogo należy informować? Każdy pacjent musi zostać poinformowany! Jeżeli pacjent jest niepełnoletni lub ubezwłasnowolniony, przede wszystkim należy poinformować rodziców lub opiekuna prawnego. Jeżeli tylko jedno z rodziców jest obecne w szpitalu, to przy rutynowym zabiegu należy przyjąć, że również drugie wyrazi zgodę na jego przeprowadzenie lub udzieli obecnemu w szpitalu rodzicowi odpowiedniego pełnomocnictwa. Przy rozległych zabiegach połączonych z wysokim ryzykiem niezbędne jest uzyskanie zgody obojga rodziców, ponieważ o istotnych sprawach dziecka rodzice rozstrzygają wspólnie.

Należy wziąć pod uwagę, że ze względu na ochronę osobowości pacjenci małoletni lub ubezwłasnowolnieni powinni zostać również poinformowani nawet wtedy, gdy im samym nie przysługuje prawo wyrażenia zgody. U osób nieprzytomnych lub niezdolnych do podejmowania decyzji leczenie może być prowadzone na podstawie zgody domniemanej, bez poinformowania.

Czas informowania. Jak wspomniano, pacjent powinien zostać poinformowany zawsze przed rozpoczęciem leczenia, gdyż stanowi to warunek uzyskania jego zgody, bez której lekarz ponosi odpowiedzialność za uszkodzenia ciała. Pacjenta należy informować we właściwym czasie, nie przedwcześnie; czas ten określa nagłość i skomplikowanie zabiegu, zależy też od specyfiki określonej dyscypliny medycznej. Anestezjologa obowiązuje zasada:

J Pacjent powinien zostać poinformowany o ryzyku znieczulenia najpóźniej wieczorem w dniu poprzedzającym operację.

Swoboda podejmowania decyzji co do zgody na leczenie nie może zostać ograniczona przez działanie leków stosowanych do premedykacji albo leków uspokajających czy nasennych.

Forma informowania. Podstawowym sposobem jest pełna zaufania rozmowa lekarza z pacjentem, która powinna być pozbawiona elementów „biurokratycznego formalizmu”, gdy np. lekarz nalega na uzyskanie podpisu pacjenta. Zgoda pacjenta nie musi mieć określonej formy i może być wyrażona ustnie, pisemnie lub jedynie zdecydowaną postawą pacjenta.

W anestezjologii sprawdziła się metoda stopniowego informowania: najpierw pacjent otrzymuje w formie pisemnej informacje podstawowe („arkusze informacyjne”), następnie lekarz odbywa z nim konkretną rozmowę informującą.

Dokumentacja dotycząca informowania i udzielenia zgody. Jeżeli pacjent jest informowany stopniowo, wówczas podpisuje się pod informacją i zgo-