39. Znieczulenie u dzieci 1129
znaczne korzyści samym dzieciom i ich rodzinom. Pozwalają złagodzić lub całkowicie wyeliminować zaburzenia zachowania dziecka, które często pojawiają się po stacjonarnym przyjęciu do szpitala, takie jak zaburzenia snu, moczenie czy inne objawy cofnięcia w rozwoju. Wysoką jakość ambulatoryjnej chirurgii dziecięcej zapewnia spełnienie następujących warunków:
- minimalna zachorowalność pooperacyjna,
- niska częstość stacjonarnych przyjęć do szpitala po zabiegu,
- wysoki stopień zadowolenia dziecka i rodziców.
Do zabiegów ambulatoryjnych nadają się przede wszystkim dzieci ogólnie zdrowe, a także dzieci z dobrze ustawionym leczeniem chorób przewlekłych, jak astma oskrzelowa czy padaczka.
9.1.1 Wywiad chorobowy
Katar. Prawne 1/4 wszystkich dzieci trafia do ambulatorium z katarem. W większości przypadków' przyczyną jest nieinfekcyjny nieżyt nosa albo zakażenie tkanki adenoidalnej, z pow'odu której trudno przekładać operację, gdyż prawdopodobieństwa popraw'y jest niewielkie.
Infekcje dróg oddechowych. Objawiające się klinicznie infekcje dróg oddechowych należy traktować jako przeciwwskazanie do planowych zabiegów ambulatoryjnych z pow'odu zwiększonego ryzyka pooperacyjnych powikłań oddechowych, a także zagrożenia zapaleniem w'sierdzia, w związ-ku z fazą wiremii choroby.
Szmery w sercu. Wysłuchanie nowych szmerów serca u dzieci w pierwszym roku życia stanowi wskazanie do dalszej diagnostyki. Po ustaleniu rozpoznania można ponownie rozpatrzyć wskazania do zabiegu w trybie ambulatoryjnym.
Wady serca. Nieskorygowane, złożone wady serca są zawsze przeciwwskazaniem do operacji ambulatoryjnych. Indywidualne decyzje podejmuje się natomiast w przypadkach nieskomplikowanych wad bez objawów klinicznych (np. mały ubytek w' przegrodzie międzyprzedsionkow'ej) i bezobja-w'owych wad po korekcji operacyjnej.
9.1.2 Dolna granica wieku
Dolna granica wieku u dzieci ogólnie zdrowych zależna jest przede wszystkim od stanu dziecka, doświadczenia anestezjologa oraz od dostępnych zasobów. W ośrodkach z optymalnym wyposażeniem i specjalistycznych klinikach, dysponujących możliwością ewentualnego przyjęcia stacjonarnego, nawet u noworodków wykonuje się w trybie ambulatoryjnym drobne zabiegi diagnostyczne czy terapeutyczne, jak np. badanie oka czy MR. Dzieci urodzone przedwcześnie nie powinny być znieczulane ambulatoryjnie przed upływem przynajmniej 50 tygodni od chwili poczęcia. W przypadkach gabinetów niewyspecjalizowanych, dolną granicę wieku dziecka ustala się na poziomie 6 miesięcy do 1 roku.
9.1.3 Rodzaje zabiegów'
Obowiązują podobne kryteria, jak u dorosłych. Przeważającą część stanowią zabiegi dotyczące powierzchownych tkanek organizmu, bez otwarcia jam ciała. Dopuszczalna jest jedynie minimalna utrata krwi i niezbyt długi czas trwania, przy czym z powodu braku obiektywnych danych, nie ma ustalonych dokładnie granic czasowych, warunkujących wykonanie zabiegu w trybie ambulatoryjnym. Można zaakceptować obecność niezbyt silnego bólu pooperacyjnego, dającego się łatwo opanować lekami podawanymi doustnie lub doodbytniczo.
W tab. 39.20 zestawiono rodzaje zabiegów, które mogą być wykonywane w trybie ambulatoryjnym.
Wstępna ocena przedoperacyjna powinna być dokonana przez pediatrę lub lekarzy pracujących w ambulatorium, na kilka dni przed planowanym zabiegiem operacyjnym. Jeśli anestezjolog widzi dziecko po raz pierwszy w dniu operacji, zobowiązany jest do przeprowadzenia badania fizykalnego, poświęcając szczególną uwagę czynności serca i płuc.
Należy przede wszystkim wykluczyć ostre infekcje układu oddechowego. Co do badań laboratoryjnych obowiązuje następująca zasada:
BS Rutynowe badania laboratoryjne są zbędne n w przypadku zabiegów ambulatoryjnych, H w większości dotyczą bowiem zdrowych dzieci.