Zarz Ryz Finans R08 6

256 Zarządzanie ryzykiem finansowym

ryzyko. Sprzedając kontrakt futures oparty na zajmowanej pozycji natychmiastowej obarczonej ryzykiem, strona zabezpieczająca się przenosi ryzyko aktywów bazowych na nabywcę kontraktu futures; premia za ryzyko powinna przypaść nabywcy kontraktu futures. Zatem inwestor będący w posiadaniu aktywów i w pełni zabezpieczający swą pozycję sprzedażą kontraktu futures na te aktywa zyskuje jedynie stopę dochodu wolną od ryzyka.

Problem polega na tym, że zajmowana przez inwestora pozycja natychmiastowa wcale nie musi być w pełni zabezpieczona; stopa dochodu z kontraktu futures wcale nie musi być równa premii za ryzyko, oferowanej przez aktywa bazowe. Strona zabezpieczająca się zajmuje długą pozycję w aktywach bazowych oraz krótką pozycję w kontrakcie futures i w konsekwencji inwestuje w różnicę pomiędzy aktywami a kontraktem. Tak więc stopa dochodu z portfela zabezpieczonego zależy od tego, co się dzieje z różnicą pomiędzy ceną natychmiastową a ceną futures; różnicę tę wcześniej określiliśmy mianem bazy.

baza = F-P

Strona zabezpieczająca się, czyli osoba zajmująca długą pozycję w aktywach bazowych oraz krótką pozycję w kontrakcie futures, osiąga zysk, gdy baza zmniejsza się, oraz ponosi straty, gdy baza się zwiększa. Odwrotnie rzecz się ma w wypadku spekulanta.

Wynika z tego, że strona zabezpieczająca się nie wyeliminowała całego ryzyka, lecz zastąpiła ryzyko cenowe ryzykiem zmiany wielkości bazy. Rynek kontraktów futures jest wykorzystywany do zabezpieczania pozycji finansowych, gdyż potencjalnie łatwiej jest kontrolować ryzyko bazy niż ryzyko cenowe.

Ryzyko bazy spada do zera, jeżeli zabezpieczenie jest utrzymywane aż do terminu wykonania kontraktu futures. Jeżeli jednak inwestor nie zachowuje kontraktu futures aż do terminu wykonania, wówczas ryzyko bazy wynika z nieprzewidywalnych zmian wielkości bazy - czyli nieprzewidywalnych różnic pomiędzy cenami futures a cenami natychmiastowymi¹⁶. Wprawdzie nieprzewidywalne zmiany wielkości bazy mają wiele różnych przyczyn, jednak ryzyko bazy ma cztery zasadnicze źródła:

1.    Zmiany dynamiki cen futures i cen natychmiastowych.

2.    Zmiany czynników wpływających na koszt utrzymania pozycji.

3.    Brak dopasowania pomiędzy zabezpieczanym ryzykiem a kontraktem futures, pełniącym funkcję narzędzia zabezpieczenia.

4.    Losowe odchylenia kosztu utrzymania pozycji.

¹⁶ Przewidywalne zmiany wielkości bazy - podobnie jak zmiany kosztu utrzymania pozycji w okresie trwania kontraktu futures oraz zmniejszanie się bazy do zera, omówione we wcześniejszych częściach tego rozdziału - są uwzględnione w oczekiwanej stopie dochodu z pozycji zabezpieczonej.