Magazyn6t001

736

INWENTARZ GOSPODARSTW WIEJSKICH

6. Szacunek inwentarza martwego w gospodarstwach wiejskich w Polsce. W gospodarstwach folwarcznych woj. poznańskiego na ioo ha ziemi ornej przypadało (w 1930 roku) 6,3 pługa, 11,3 walców, bron, włók, radeł i pielników, 1,0 siewnika, 1,2 maszyn żniwnych, 0,9 maszyn do czyszczenia ziarna, 4,8 wozów i 10,9 uprzęży; w woj. po-znańskiem i woj. środkowych na 1 konia — 0,5 pługa, 1,0 innych narzędzi do uprawy roli, 0,4 wozu. O ile w naszych gospodarstwach folwarcznych spotyka się wszelkie znane obecnie maszyny i narzędzia (najsłabiej rozpowszechnione są motory),

0    tyle w warsztatach włościańskich znajdują się przeważnie (oprócz drobnych narzędzi

1    sprzętów) pługi i brony, rzadziej mło-carnie maneżowe i młynki, jeszcze rzadziej siewniki. Tak potrzebne tu pogłębiacze, walce, włóki, parniki, wagi występują tylko sporadycznie.

Wartość i. m. w obrębie warsztatów włościańskich spada naogół na ha w miarę zwiększania się powierzchni gospodarstw, poczem podnosi się nieco w folwarkach.

WARTOŚĆ INWENTARZA MARTWEGO

NA r HA UŻYTKÓW ROLNYCH W ZŁ W 3 WOJ. ŚRODK. W 1928/29 R.

(na podstawie materjałów rachunkowych)

Gleba	Gospodarstwa włościańskie				Gospo darstwa fol warczne
	2-5 ha	5 *2 ha	12—26 ha	26—50 ha
lepsza .... gorsza ....	302 148	246 216	176 166	206 133	184 159

Literatura : Aereboe F.: Allgetneine landwirtschaftliche Betriebs-lehre. Berlin 1918. — Bensing F.: Der Einflust der landw. Maschinm auf Volks- u. Privatwirtschaft. Breslau 1897. — David E.: Sozialismus wid Landuńrtschaft. 1903.— Fischer O.: Die sosiale Bedeutung der Maschinm und der Landwirtschaft. Leipzig 1902. — Lang A.t Die Maschine in der Hohproduktion. Berlin 1904. — Ponikowski W.: Gospodarstwa włościańskie i folwarczne. Warszawa 1935. — Schramm W. i Kubera J.; Ilość i wartość inwentarzy w wielkorolnych gospodarstwach woj. poznańskiego. Poznań 1931.

Wacław Ponikowski.

II. Inwentarz żywy.

1. Inwentarz żywy jako składnik majątkowy. I. ż. obejmuje ogół zwierząt gospodarskich, a więc konie, bydło, trzodę chlewną, owce, kozy i drób. Stanowią one najważniejszy składnik majątku ruchomego gospodarstw wiejskich, a także poważną pozycję w majątku społecznym. I. ż. za wyjątkiem drobiu jest corocznie rejestrowany przez władze administracji państwowej i zestawiany statystycznie przez Główny Urząd Statystyczny. Stan inwentarza żywego w Polsce według stanu z r. 1936 wynosił:

	Ogółem	W tem sztuki dorosłe	Młodzież
Konie.....	3 193 7i^g	2 942 573	251 145
Bydło.....	10 198 084	—	—
w tem krowy .	—	6 771 876	—
„ „ jałowizna	—	1 780 356	1 645 852
Trzoda . . . .	7 °5^8 733	—	—
Owce.....	3 024 416	—	—
Kozy.....	3^83 118

Łączny stan i. ż. w Polsce w przeliczeniu wagowem na do^rosłe sztuki bydlęce wynosi około 13 miljonów, co przedstawia wartość około 2 miljardów zł.

2. Funkcje gospodarcze. Niemniej ważną niż wartość zwierząt gospodarskich jest ich rola gospodarcza jako żywych motorów w procesie przemiany surowców roślinnych. Funkcje fizjologiczne zwierząt, kierowane przez człowieka, stanowią podstawę gospodarki hodowlanej, głęboko sięgającej w organizację gospodarstwa wiejskiego.

Gospodarka hodowlana w zakresie minimalnym, nieodzownym dla każdego gospodarstwa wiejskiego, polega na utrzymaniu inwentarza sprzężajnego dla robót gospodarskich oraz na przewartościowaniu pozostałej paszy, łąk i pastwisk oraz różnych odpadków roślinnych na artykuły hodowlane i przetworzenie podściołu na obornik, stanowiący praktycznie niezastąpiony nawóz ze względu na jego biochemiczne oddziaływanie.

Funkcje hodowlane w szerszym zakresie, obliczonym na stale rosnące zapotrzebowanie rynku, polegają na hodowlanem przetwarzaniu plonów specjalnie uprawianych roślin pastewnych, a nawet ziemiopłodów targowych. Już w obecnym stanie w służbie przetwórczości hodowlanej pozostaje niemniej duży obszar, jak obszar ziemiopłodów bezpośredniego spożycia, a wartość ogólnokrajowej produkcji hodowlanej przekracza nawet wartość, którą przedstawia sam inwentarz. Procesowi rozwoju hodowli towarzyszy myśl podniesienia ilości obornika, jak również pozyskania przez uprawę roślin pastewnych warunków do lepszego płodozmianu, a zatem podniesienie kultury i wydajności gleby.

8. Obsada inwentarza żywego. Obsada pogłowiem i. ż. w Polsce jest naogół silna.