Magazyn61001

206

KOLEJE

cesji, Skarb wchodzi bezpłatnie w prawa Spółki i przyjmuje jej zobowiązania z tytułu eksploatacji kolei. 8) Spółka stosuje taryfy P. K. P., może przedstawiać Ministrowi Komunikacji wnioski co do odchyleń od tej zasady. 9) Spółka przedstawia Ministrowi Komunikacji do zatwierdzenia preliminarze i bilanse.

Kolej rozpoczyna się przy st. Herby Nowe i biegnie do Inowrocławia (wył.). Tam przerywa się, korzystając dla przewozów odpłatnie z odcinka P. K. P. Inowrocław—Nowawieś Wielka. Dalej biegnie do Gdyni (wyłącznie). Ogólna długość kolei 466 km. Kolej przeznaczona w pierwszym rzędzie do przewozu węgla i wytworów przemysłowych Śląska do Gdyni i surowców hutniczych w odwrotnym kierunku, odznacza się nasileniem i jednostajnością ruchu towarowego. Na km linji normalnotorowych P. K. P. przypada rocznie 2,5 mil. tonno km brutto, na kolej F. P. T. K. 13,7 mil. W tern P. K. P. mają 31% ruchu osobowego i 69% towarowego, F. P. T. K. — 1,4% ruchu osobowego i 98,4% towarowego.

Towarzystwo daje dodatnie wyniki finansowe.

	1934	1935	1936	1937 pro- wiz.
Wpływy eksploatacyjne milj. zł ... .	4!.4	48.5	61,7	62,7
Rozchody eksploatacyjne ......	23.7	28,2	3i.9	32,1
Nadwyżka eksploatacyjna ......	17.7	20,3	29.8	30,6
Spółczynnik eksploatacji .......	57.3	58.2	5i.7	51.1

Bilans F. P. T. K. po dniu 31. XII. 1936 r. przedstawia w milj. fr. fr. Majątek: 1) Gotówka — 0,02; 2) Banki — 17,9;

3)    Przedsiębiorstwo P. K. P. — 14,71

4)    Rachunek budowy — 390,0; 5) Inne aktywa— 0,9. Razem 420,6. Zobowiązania: i) Kapitał akcyjny— 15,0; 2) Kapitał obligacyjny 400,0; 3) Kapitał amortyzacji obligacji — 0,3; 4) Rezerwa statutowa — 0,05;

5)    Inne zobowiązania — 5,3. Razem 420,6. 4. Koleje prywatne i samorządowe, prowadzące własną eksploatację. Są to przeważnie koleje dojazdowe, wąskotorowe, czasem typu tramwajowego. Brak własnych środków obrotowych, słaby ruch i ujemne wyniki finansowe są w większości wypadków ich udziałem.

Literatura: Bemadzikietclcz: Wyniki bilansowe a rzeczywiste

przedsiębiorstw państwowych. Warszawa 1935. — Coltom Cours d*iconomie politiąus. Paris 1910. — Tenże: Transport* et tarifs. Paris 1908. — Eberhardt: Komercjalizacja kolei. Warszawa 1930. —• Gieysztor: Eksploatacja handlowa kolei żelaznych. Warszawa 1931. — Helczyński: Komercjalizacja przedsiębiorstw państwowych. Warszawa 1929. — Kongres kolejowy XIII w Paryżu. „Inżynier kolejowy1937. — Krzyżanowski: Obrachunek kosztów własnych przewozów na kolejach żelaznych. Warszawa 1931. — Prace nad usprawnieniem kolei. „Polska Gospodarcza” 1937. — WaMiutyńmkU Drogi żelazne. Warszawa 1925. — Weinfeld: Skarbowoić. Warszawa 1935.

Źródła: Bilanse, plany finansowo-gospodarcze i sprawozdania przedsiębiorstwa Polskich Kolei Państwowych. Boczniki eksploatacyjne. Boczniki przewozów towarów na P. K. P. Sprawozdania o pracy taboru P. K. P. Internationale Eisenbahnsta-tistik B. 1937.

B. Cywiński.

III. Linje kolejowe zagraniczne.

1. Europa. Długość dróg żelaznych państw europejskich wynosi 434 887 km (1934), z czego około 20 000 km przypada na Rosję azjatycką. Stanowi to 33% sieci światowej. Z sumy tej najwięcej przypada na Związek Sowiecki (86 300 km), następnie na Niemcy (68700 km) oraz Francję (64600 km). O połowę mniej linij kolejowych niż Francja posiadają kolejno: Wielka Brytanja (32 800 km), a o */», piąte zkolei, Włochy (23 000 km), posiadające sieć kolejową niewiele dłuższą od polskiej (21 700 km). Z pozostałych państw ponad 10 000 km dróg żelaznych posiadają nadto: Szwecja (16800 km), Hiszpanja (16300 km), Czechosłowacja (13900 km), Rumunja (1x900 km) i Jugosławja (10 200 km). Długości sieci innych państw wahają się w granicach od 8 200 km (Austrja) do 1 500 km (Esto-nja). Wyjątkową pozycję wśród państw europejskich zajmuje Albanja, która kolei nie posiada zupełnie. Bez kolei obywa się również Islandja.

Pod względem gęstości sieci kolejowej, przoduje w Europie bezapelacyjnie Belgja (33,6 km/100 km²) z Luksemburgiem (21,0 km/100 km²). Niemcy mają już tylko 14,2 km kolei na roo km² powierzchni, tyleż Szwajcarja, następnie Wielka Brytanja 13,6 km/100 km². Ponad 10 km na 100 km² powierzchni dróg żelaznych (oprócz wymienionych) posiadają jeszcze: Danja (12,1 km), Francja (11,7 km) i Holandja (10,6 km). Polska z gęstością 5,6 km/ioo km² zajmuje w Europie miejsce 14-te, przy-czem oprócz poprzednio wymienionych wyprzedzają ją: Czechosłowacja (9,9 km/roo km²), Austrja (9,8 km), Węgry (9,5 km), Włochy (7,4 km) i Irlandja (7,0 km).