page0101

R. LIX. O woli aniołów 93

żniamy wielu władz wzrokowych odnośnie do różnicy białego i czarnego; lecz jeśliby przedmiotem swoistym jakiejś władzy było białe jako białe, rozróżniałaby się władza wzrokowa odnosząca się do białego, od władzy wzrokowej, odnosząc j się do czarnego.

Jasnem zaś jest z tego, co powyżej powiedziano (par. 1), że przedmiotem pożądania umysłowego, który nazywa się wolą, jest dobro według powszechnego pojęcia dobra; nie może też być innego pożądania, jak tylko dobra. Stąd w części umysłowej nie dzieli się pożądania według rozróżnienia pewnych dóbr poszczególnych, jak się dzieli pożądanie zmysłowe, które nie odnosi się do dobra według powszechnego pojęcia, lecz do jakiegoś szczegółowego dobra. — Stąd, skoro w aniołach jest tylko umysłowe pożądanie, pożądanie ich nie rozróżnia się na popędliwe i pożądliwe, lecz pozostaje niepodzielone, i nazywa się wolą.

Odpowiedź na pierwszy zarzut. To, że wściekłość i pożądliwość jest w szatanach, mówi się przenośnie, jak naprzy-kład, przypisuje się czasem gniew Bogu z powodu podobieństwa skutku.

Odpowiedź na drugi zarzut. Miłość i radość, o ile są namiętnościami, są w pożądliwości; lecz o ile wyrażają prosty czyn woli, są w części umysłowej, jak naprzykład, kochać znaczy chcieć komuś dobra, a cieszyć się, znaczy dać spocząć woli w jakiemś posiadanem dobru. I powszechnie nic z tego- nie mówi się o aniołach odnośnie do namiętności, jak mówi Augustyn IX _v de Civ. Dei.

Odpowiedź na trzeci zarzut. Miłość, o ile jest cnotą, nie jest w pożądliwości, lecz w woli. Przedmiotem bowiem pożądliwości jest dobro miłe dla zmysłu; takie dobro zaś nie jest dobrem bożem, które jest przedmiotem miłości. — I dla tego samego powodu należy powiedzieć, że nadzieja nie jest w po-pędliwości, gdyż przedmiot popędliwości jest czemś trudnem wśród rzeczy zmysłowych, a do tego nie odnosi się nadzieja, będąca cnotą, lecz odnosi się tylko do rzeczy trudnych boskich. Wstrzemięźliwość zaś, o ile jest cnotą ludzką, odnosi się do pożądań przyjemności zmysłowych, które należą do władzy pożą-dawczej. I podobnie męstwo odnosi się do odwagi i bojaźni, które są w popędliwości. I dlatego wstrzemięźliwość, o ile jest

http://rcin.org.pl