page0164

156 Summa teologiczna

IV cap. de Div. Nom., że pożądają tego, co jest dobre i najlepsze, być, żyć i rozumieć. Zatem nie są zatwardziali w złości.

Lecz przeciwnem jest co powiedziano w Ps. LXXII1, 23: pycha tych, którzy cę nienawidzą, ku górze idzie zawsze, co się wykłada o szatana :h. Zatem zawsze trwają zatwardziali w złości.

Odpowiadam, że zdaniem Origenesa wola każdego stworzenia, z powodu wolności woli, może skłaniać się i do dobra i do zła, z wyjątkiem duszy Chrystusa, z powodu zjednoczenia ze Słowem. — Lecz to zdanie usuwa prawdę szczęśliwości od świętych aniołów i od ludzi, gdyż wieczna stałość należy do pojęcia prawdziwej szczęśliwości, stąd też nazywa się życiem wie-cznem. Sprzeciwia się także powadze Pisma św., które oświadcza, że szatani i źli ludzie będą posłani na wieczną mękę, a dobrzy będą przeniesieni do życia wiecznego. — Stąd należy uważać to zdanie za fałszywe; i należy stanowczo wyznawać według wiary katolickiej, że i wola dobrych aniołów ustalona jest w dobru, a wola szatanów zatwardziała jest w złem.

Przyczyny zaś tej zatwardziałości należy szukać nie w ciężkości winy, lecz w warunkach stanu natury. Tern bowiem jest dla człowieka śmierć, czem dli aiioła upadek, jak mówi Da-mascen {De Fide Orth. 1. II). Jest zaś jasnem, że wszystkie grzechy ciężkie ludzi, czy są wielkie czy są małe, przed śmiercią mogą być odpuszczone, po śmierci zaś są nieodpuszczalne i pozostają na zawsze.

By więc zbadać przyczynę tego rodzaju zatwardziałości, należy rozważyć, że siła pożądająca u wszystkich jest proporcjonalna do władzy poznawczej, która ją porusza, jak rzecz ruchoma do motoru. Pożądanie zmysłowe bowiem odnosi się do dobra szczegółowego, wola zaś do ogólnego, jak to powyżej powiedziano (R. LIX, par. 1), tak jak zmysł dostrzega przedmioty poszczególne, umysł zaś ogólne. — Pojęcie zaś u anioła różni się tem od pojęcia u człowieka, że anioł pojmuje nieruchomo umysłem, tak jak i my nieruchomo poznajemy pierwsze zasady, które są przedmiotem umysłu; człowiek zaś rozumem pojmuje ruchomo, roztrząsając od jednego do drugiego, mając drogę do pójścia za którąkolwiek z rzeczy przeciwnych. Stąd i wola człowieka lgnie do czegoś w sposób ruchomy, mogąc odstąpić także od tego

http://rcin.org.pl