80
uwiecznił pędzlem, które się stancjami Rafaela zowią, a mogłyby się zwać sławy jego przybytkiem; trzy świątynie: syxtyńska, pau-lińska, i Śgo Piotra; ta ostatnia jakby jego główny front tworzy.
Nieraz zwiedzałam ten watykański gmach, nieraz po jego dwudziestu dziedzińcach, po labiryncie gaieryj jogo błądziłam, z wierzchu i wewnątrz na wszystkie oglądałam strony, ale dotąd nie pojęłam, gdzie Sty Piotr się kończy, a zaczyna sam właściwie pałac? jak te massy w jedne zlane massę, każda osobną ma tworzyć całość? Jak te krocie sal, gaieryj, dziedzińców, sieni i schodów, we wszystkie krzyżując sie strony, jedna drugićj nie zabiera światła, a wszystkie jednym pokryte dachem, tworzą jeden i k ika odrazu pałaców.
Pytania moje w tćj mierze nie otrzymały nigdy dostatecznćj odpowiedzi, a Watykan pozostał w mój głowie nierozwiązaną zagadką, bardzo opis jego utrudzającą.
Naprzykład nie wiem od czego zacząć, którym dziedzińcem wejść do tego kunszlownego a razem świętego przybytku? Jeżeli wejdziemy na dziedziniec trzypiętrowym otoczony krużgungiem, tam zaraz napotkamy Rafaela z całą jego sławą, której ten jogo utworu dziedziniec, mógłby się zwać przedsionkiem,
Z drugiej strony, innego rodzaju podwórze inne przedstawia nam kunsztu przedmioty, inne gotuje wrażenie. Mniej surowych rysów, w otwartych i ozdobnych portykach, daje przeczuć Olimp i do niego prowadzi. Tam tronuje Apollo belwederski.
Jeżeli zas wejdziemy na wspaniałe, z sieni Śgo Piotra schody, tom znów co jnszego, i zupełnie co inszego znajdziem. Tam już ani rozkosznego Olimpu przepychy, ani mistrzów sława, lecz w głębi długich i żadnym zbytkiem mepołyskujących komnat, sędziwy starzec pobożnym powita nas uśmiechem.
Uważając Watykan w monarchiczno-świetyra charakterze jego, ztamtąd właśnie godziłoby się przegląd jego zacząć. Ale tam o kunsztach zapomina sie całkiem, a my na ich byliśmy polu, Tam Watykanu teraźniejszy monarcha j1), zdaje sie wyższemi zajęty myślami, a my właśnie kunsztownych stolicy jego chcieliśmy po-
(') Gdy to było pisane, Grzegorz XVI jtszcze panował.