scandjvutmp2f01

Fryderyk Froebel. 41

glucksvógel) dopatrują zawsze złego chochlika w duszy dziecięcia, potępiają na każdym kroku wykraczającą wprawdzie, ale niewinną istotę, każą czyste serca, wmawiając w nie, poddając niejako zło, dotąd dla nich obce.

Wychowanie winno: śledzić, chronić, kierować, nie zaś: polecać, nakazywać, dogadzać samowoli własnej. „Roślinom i zwierzętom pozostawia się czas niezbędny do normalnego ich wzrostu, czynimy zaś to z całkowitem przeświadczeniem, że każde z nich rozwinie się samo odpowiednio do tkwiącego w niem prawa; pozostawiamy je w spokoju, starając się najbardziej o usunięcie wpływów szkodliwych. Ale dla człowieka dojrzałego człowiek-dziecię jest bryłą gliny, wosku, z której ma on, jak sądzi, prawo lepić, co mu się podoba“. Skoro jednak wychowanie winno być ochroną przyrodzonego rozwoju osobistości wychowywanej, ma powoływać do życia tkwiące w dziecku zarodki i dopomagać wolnemu ich rozrośnięciu, oczywiście wspierać się ono musi na znajomości natury wychowanka.

„Pamiętaj, wychowawco, — mówi Froebel — że człowiek jest dzieckiem przyrody, dzieckiem ludzkości, rozwój jego odbywa się pośród tych samych praw, co i wzrost przyrody oraz ludzkości; zbadaj więc te prawa i uczyń z nich podwalinę swej działalności wychowawczej.

„Ale jednostka, będąc tylko członkiem, częścią całości (Glied des Ganzes), jest zarazem częścią samoistną, wypowiadającą się z prawami swemi i wymaganiami. Zbadaj więc indywidualność twego wychowańca".

Wszelkie oddziaływanie wychowawcze kieruje się bądź jasną, żywą myślą, bądź też przykładem, powszechnie przyjętym i utrwalonym. Tam, gdzie podstawą metody jest myśl żywa — prawda, tam przewodniczy pierwiastek wie-kuiście boski, zgodny z wymaganiami przyrody, a więc