0136

118 Weseli kompani: Stalin i Kirów, 1932-1934

25 000 zmarło w ciągu trwającej półtora roku budowy. Woroszyłow wychwalał później udział Kirowa i Jagody w tej zbrodni.⁸

Przywódcy byli wyczerpani pięcioma latami herkulesowej pracy przy realizacji Planu Pięcioletniego, gromieniu opozycji, a przede wszystkim łamaniu oporu chłopstwa. Po takim wysiłku potrzebowali odpoczynku, jeśli nie mieli się załamać - ale chociaż masowe represje pozwoliły przetrwać kryzys wywołany głodem, nie było czasu na odpoczynek. Sergo, który jako ludowy komisarz przemysłu ciężkiego kierował Planem Pięcioletnim, skarżył się na serce i kłopoty z krążeniem - sam Stalin nadzorował jego leczenie.⁹ Kirów również miał kłopoty ze zdrowiem: nieregularny puls, był skrajnie rozdrażniony i bardzo źle sypiał. Lekarze zalecili mu odpoczynek.¹⁰ Przyjaciel Kirowa, Kujbyszew, szef Gospłanu, obarczony niewykonalnym zadaniem dostosowania rzeczywistości do oficjalnych statystyk, pił i uganiał się za kobietami: Stalin skarżył się na niego Mołotowowi, który mruknął, że Kujbyszew stał się „rozpustnikiem”.¹¹

Siedemnastego sierpnia Stalin i Woroszyłow wyjechali specjalnym pociągiem na wakacje¹. Na podstawie nie opublikowanej notatki można stwierdzić, że Wódz popadał już w paranoję na punkcie swojego bezpieczeństwa: miał dosyć gadulstwa szwagierki, Anny Redens, i upominał Klima, żeby był bardziej ostrożny:

Wczoraj, w obecności mojej szwagierki (pleciugi) i przy lekarzach (plotkują), nie chciałem podawać dokładnej daty wyjazdu. Teraz informuję Cię, że zdecydowałem się jechać jutro [...]. Nie należy tego rozpowiadać. Obaj jesteśmy smakowitymi kąskami i nie powinniśmy ryzykować przez zbytnią otwartość. A zatem jeśli się zgodzisz, wyjedziemy jutro o 2.00. Powiem Juzisowi [litewski ochroniarz Stalina, zastępujący Własika], aby natychmiast rozkazał naczelnikowi stacji dołączyć jeden wagon, nie informując go, dla kogo jest przeznaczony. Do jutra do 2.00...

Były to wakacje obfitujące w wydarzenia: doszło nawet do próby zabójstwa.¹²

* ^{1 1}

W Krasnoj Polanie w Soczi Stalin zastał Łakobę, sekretarza abchaskie-go komitetu partii, czekającego na werandzie wraz z Kalininem i Poskrie-byszowem. Kiedy Stalin i Łakoba spacerowali po ogrodzie, dołączył do nich Beria, urzędujący wicekról Kaukazu. Łakoba i Beria, którzy stali się

1

Te wakacje są wyjątkowo dobrze udokumentowane, ponieważ w archiwum zachowała się obszerna korespondencja Stalina z przebywającym w Moskwie Kaganowiczem. Poza tym funkcjonariusze GPU robili zdjęcia do albumu dla Stalina i jego abchaskie-go gospodarza Łakoby, a także sporządzali notatki.