0352

324 .Wielka gra”: Hitler i Stalin, 1939-1941

poniżej zera [...]. Czuję się świetnie [...]. Mam tylko jedno marzenie: zniszczyć fińskich białogwardzistów. Dokonamy tego. Zwycięstwo jest bliskie¹

Dwudziestego szóstego grudnia Stalin mianował Timoszenkę dowódcą Frontu Północno-Zachodniego i rozkazał mu przywrócić dyscyplinę wśród zdemoralizowanych żołnierzy, którzy na dodatek zaczęli przymierać głodem. Nawet Beria zajął bardziej ludzkie stanowisko, donosząc Woroszyło-wowi o trudnościach z zaopatrzeniem: 139 Dywizja w ciężkiej sytuacji [...] brak paszy [...] brak paliwa [...]. Wojsko w rozsypce. Stalin czuł, że wojskowi ukrywają przed nim rozmiary katastrofy. Ufając jedynie Mechlisowi, napisał:

Biali Finowie ogłosili swój raport operacyjny, który stwierdza: „zniszczenie 44 Dywizji [...] 1000 żołnierzy Armii Czerwonej w niewoli, 102 działa, 1170 koni i 43 czołgi”. Powiedzcie mi, po pierwsze - czy to prawda? Po drugie -gdzie jest Rada Wojenna i szef sztabu 44 Dywizji? Jak thimaczą swoje haniebne zachowanie? Dlaczego opuścili swoją dywizję? Po trzecie, dlaczego Rada Wojenna 9 Armii nie informuje nas [...]? Czekamy na odpowiedź. Stalin.

Mechlis zjawił się w Suomussalmi, gdzie panował całkowity chaos, który jeszcze pogłębił. Potwierdził poniesione straty i rozstrzelał całe dowództwo: „sąd nad Winogradowem, Wołkowem i szefem Zarządu Politycznego odbył się na otwartym powietrzu i w obecności całej dywizji [...]. Kara śmierci przez rozstrzelanie została wykonana publicznie [...]. Demaskowanie zdrajców i tchórzy trwa”. 10 grudnia sam Mechlis omal nie zginął, kiedy jego samochód wpadł w zasadzkę, o czym zameldował z dumą Stalinowi: w przeciwieństwie do wielu komisarzy Stalina Mechlis wyróżniał się pod ogniem osobistą odwagą, jeśli nie samobójczą brawurą, po części dlatego, że jako Żyd chciał być „czystszy niż kryształ”. Rzeczywiście, objął dowództwo nad uciekającymi żołnierzami i poprowadził ich na wroga. Mechlis i Kulik nie mogli jednak zapanować nad chaosem: W armii brakuje chleba - donosił Mechlis. Kulik przyznał: Wszędzie bezwład i biurokracja.

Stalin był przybity klęskami: Śnieg jest głęboki. Nasi żołnierze maszerują [...]pełni zapału [...]. Nagle rozlegają się strzały z broni maszynowej i nasi ludzie padają na ziemię. Czasami wyglądał na beznadziejnie przygnębionego. Chruszczów widział go leżącego na kanapie, równie zobojętniałego jak w pierwszych dniach hitlerowskiej inwazji. Pod wpływem napięcia Stalin zachorował, miał temperaturę 38 stopni i obolałe gardło. Jego stan poprawił się, gdy 1 lutego Timoszenko uderzył na fińskie pozycje, a 11 lutego rozpoczął wielką ofensywę. Mężni Finowie ugięli się wreszcie w obliczu

Mechlis zamierzał ofiarować zwycięstwo Stalinowi w dniu jego urodzin, 21 grudnia 1939 roku: „Chciałbym je uczcić całkowitym pogromem fińskich białogwardzistów!” Kiedy nadszedł wielki dzień, Mechlis napisał do rodziny: Pozdrawiam Was z okazji 60 urodzin IW [Iosifa Wissarionowicza]. Uczcijcie je w rodzinie!