0650

620 Schorowany tygrys, 1949-1953

potrzebowała przywódcy wywodzącego się z inteligencji. Potem wymienił Bułganina, człowieka, którego nazwisko miał skłonność zapominać, jako swego następcę na stanowisku premiera. Żaden z nich nie miał przygotowania ideologicznego, aby kierować partią, lecz Stalin nie wspomniał o Ma-lenkowie, który zapewne uznał to za dobry znak. Zamówił książki i zaczął je gorączkowo studiować.

-    No cóż, towarzysz Stalin życzy sobie, abym studiował nauki polityczne -wyjaśnił „Melania”, gdy koledzy zauważyli, że czyta Adama Smitha. - Ile czasu trzeba, żeby zostać mistrzem?

Palatyni uważali Stalina za zgrzybiałego starca, a tymczasem on nigdy nie był bardziej niebezpieczny i zdecydowany. Zadawał ciosy na prawo i lewo, mierząc we wszystkich: w swoich towarzyszy, Żydów, Megrelów, nawet importerów bananów. Incydent z bananami jest doskonałą ilustracją stylu rządzenia starzejącego się Stalina.

Własik dowiedział się, że właśnie przypłynął transport bananów i, chcąc zrobić przyjemność Stalinowi, kupił dla niego kilka. Przy obiedzie w Zimnej Rzeczce wraz ze wszystkimi palatynami Własik z dumą pokazał banany. Stalin obrał jednego i stwierdził, że jest niedojrzały. Spróbował jeszcze dwóch. Też były niedojrzałe.

-    Próbowaliście bananów? - spytał swoich gości, po czym wezwał Wła-sika. - Skąd wziąłeś te banany?

Własik próbował wyjaśnić, lecz Stalin krzyknął:

-    Ci szubrawcy biorą łapówki i okradają kraj. Jak się nazywał statek z bananami?

-    Nie wiem - odparł Własik. - Nie interesowałem się...

-    Nie interesował się! Postawię cię przed sądem razem z nimi wszystkimi! - wrzasnął Stalin. Poskriebyszow pobiegł sprawdzić nazwę statku i zarządzić aresztowania. Malenkow wyciągnął swój notes i zaczął robić notatki. Stalin rozkazał Mikojanowi zwolnić nowego ministra handlu. Ale Beria zamierzał ubiec Mikojana.

Obiad skończył się o 5.00. O 6.00 Stalin wezwał Berię i jemu też kazał zwolnić ministra. Niedługo po 6.00 Mikojan zatelefonował do Moskwy i dowiedział się, że Beria już udzielił nieszczęsnemu ministrowi reprymendy. Kilka dni później, kiedy Mikojan przyszedł się pożegnać, Stalin wciąż mówił o bananach. Minister został zwolniony. Czarkwiani napisał, że był to typowy dla Stalina wybuch prowadzący do niedorzecznych decyzji. Stalin, stwierdził cierpko Mikojan, „po prostu bardzo lubił banany”.²

Stalina bolały stawy, ale kiedy wybrał się do wód w Cchaltubo, było za gorąco. Postanowił pojechać do Borżomi i odwiedzić dom, z którym wiązały się szczególne wspomnienia. W lepszych czasach zatrzymywał się z Nadią