klsti383

412

i. Moszyński: kultura ludowa słowian

powtarza kształt szłyka kirgiskiego i odpowiada kształtom szłyków scytyjskich, wyobrażonych na zabytkach, znajdowanych nad morzem Czar-nem w południowej Rosji, a pochodzących z drugiej połowy I tysią-colecia przed Chr. Czapki podobne, ale posiadające wierzch bardziej półkulisty, ściślej dopasowany do kształtu głowy (ob. np. fig. 370, 372, a i 4), są również nadzwyczajnie rozpowszechnione. Spotykamy je w różnych odmianach na Kaszubach, w Tatrach i Karpatach, na Mało-, Biało- i Wielkorusi (europejskiej oraz syberyjskiej), dalej u Bałtów, 370. Szłyk z okolicy Estów i Finów; wreszcie u tubylców Syberji, nie-Kołomyi, Kosowa U. d. wyłączając Syberji wschodniej. Na pograniczu li-Pokucie (Polska). (Wg tewsko-białoruskiem i na Litwie kowieńskiej szłyki O. Kolberga, Pokucie, ...    11 ,w ,    ^J,,

t I r 1882)    tamtejsze są w bardzo charakterystyczny sposób

371. Rozwój t. zw. w ściekli cy. (Wg H. Wiercieńskiego, Tyg. 11., 1902, nr. 25, str. 495).

zdobione: futro nad czołem jest wycięte w kształcie paru zębów, czy rogów (ob. tabl. XXI, 2). Analogję dla takiego stroju znajdujemy w Skaudynawji.

Jak wskazał H. Wiercieński z czapek w rodzaju białoruskiej abłauchy, czy kirgiskiego lub scytyjskiego szłyka, powstały tak zwane rozłupy cz. wścieklice, bardzo niegdyś rozpowszechnione w Polsce (fig. 371, 4).

Zbliżonego kształtu czapki, rozcięte z boku i nieraz wiązane na kokardy, były też używane na północno-zachodniej Małorusi i na Białorusi; z drugiej strony — także w Czechach. Być bardzo może, że główną pobudką, która spowodowała przekształcenie się szłyka we wścieklicę, był popęd do naśladowania wysokich czapek futrzanych, używanych przez szlaehlę, czy bojarów.

372. Czapki białoruskie (Źivopisnaja Rossija, t. 3, r. 1882, str. 2G9).

Barankowe czapki, noszone futrem dozewnątrz i mające kształt stożka lub walca (fig. 373, 1), cechowały dawniej przedewszystkiem południowy wschód Słowiańszczyzny, zwłaszcza zaś Małoruś i Buł-garję, a w mniejszym stopniu — Serbję. W Chorwacji i u Słoweńców,