klsti385

414    K. MOSZYŃSKI: KULTURA LUDOWA SŁOWIAN

na denku, wyrabiane z białego filcu i niebarwione (fig. 373, 2), były ogromnie rozpowszechnione na Wielko- i zwłaszcza Białorusi, a niegdyś także i na Małorusi. W ostatnich czasach wyrabiano je wprost z filcu, ale dawniej były na Małorusi wyplatane z filcowych, walcowato urobionych wici, zaś na północnej Wielkorusi były dziane. Cokolwiek zbliżonego kształtu dziane (pończoszane) magierki znamy i z Polski południowej, jako pospolity doniedawna strój w wielu okolicach. Strój ten niejednokrotnie w Polsce i na Rusi wykazuje tendencje do formowania charakterystycznych przewężeń poniżej denka (ob. fig. 375 i 376).

Dodajmy, że w Polsce, podobnie jak np. w Albanji i innych okolicach Europy, pastusi dziś jeszcze wyplatają sobie niekiedy stożkowate czapki z sitowia i noszą je wraz z chachołami (§ 443) jako ochronę od deszczu. W niektórych krajach 375. Czapka sukienna m^ka, słowiańskich znane są także czapki Delawa, pow. Tłumacz, Podole ^z huby drzewnej (§ 347).

(Polska). Rys. autor.    429. Naogół mniej zajmujące od lu

376. Magierka ze wsi Lelowice, pow. Miechów, Małopolska. 1. Złożona normalnie. 2. Rozpuszczona w czasie niepogody. 3. Denko widziane zgóry. (Wisła, t. 7, r. 1893).

dowych czapek są kapelusze, to znaczy okrycia głowy, złożone z części, odpowiadającej czapce, oraz z kani czyli ronda. Kapelusze znane były w Europie oddawna. Na jednym ze słynnych fresków starogreckich widzimy szereg konnych jeźdźców, których głowy nakryte są kapeluszami o szerokiej kani. I w Polsce używanood wieków strojów podobnych. Znana płaskorzeźba na t. zw. drzwiach gnieźnieńskich z XII wieku wyobraża m. i. włościan, czy też ludzi z miejskiego gminu; śród icli strojów widzimy kapelusz, dość podobny do wyobrażonych na wzmiankowanym fresku starogreckim, a niemal dokładnie kopjujący odpowiednie filcowe okrycie głowy, spotykane np. tu i owdzie śród współczesnych Kirgizów.

Kształty jednak dzisiejszych filcowych kapeluszy ludowych słowiańskich w bardzo znacznej mierze zdradzają późne wpływy z zachodu. Na wyróżnienie zasługują: 1) okrycie głowy, złożone z niskiej, zwykle półkulistej części górnej oraz nader szerokiej kani, rozpowszechnione przedewszystkiem na północnym zachodzie Słowiań-