352 CZĘŚĆ 3. WSPÓŁCZESNE PROBLEMY ZARZĄDZANIA TURYSTYKĄ
zwiększania pozytywnego i zmniejszania negatywnego wpływu firm na otoczenie. Coraz częściej do grona interesariuszy zalicza się oprócz właścicieli, inwestorów i konsumentów także pracowników, organy administracji publicznej i społeczności lokalne. Zwiększa się liczba przedsiębiorstw na całym świecie wprowadzających potrójną sprawozdawczość, w której poza wynikami finansowymi przedstawia się również społeczne i środowiskowe rezulaty działalności. W studium przypadku 20.2 pokazano, na czym w praktyce polega etos społecznej odpowiedzialności firmy.
Radisson Hotels and Resorts to jedna z firm należących do Światowej Rady Turystyki i Podróży, które działają według zasad społecznej odpowiedzialności. Jak mówi jej prezes, Kurt Ritter, „mamy świadomość, że stanowimy element skomplikowanej sieci współzależności i bez dobrych relacji z otoczeniem oraz wsparcia ze strony lokalnych społeczności nie możemy liczyć na sukcesy”, dlatego „staramy się robić wszystko, aby pogodzić rozwój gospodarczy z odpowiedzialnością wobec środowiska i społeczeństwa” (Radisson Hotels and Resorts, 2002, s. 2).
Po światowym szczycie w Rio de Janeiro w 1992 r. w centrum uwagi znalazły się kwestie ochrony środowiska, a powstała w efekcie organizacja International Hotels Environment Initiative (1HEI) przedstawiła wiele pomysłów na zmniejszanie negatywnego wpływu dużych hoteli na środowisko. Gdy dziesięć lat później zorganizowano w Johannesburgu światowy szczyt w sprawie zrównoważonego rozwoju, zdecydowanie więcej uwagi poświęcano już społecznym i ekonomicznym aspektom rozwoju. Walkę z biedą uznano za jedno z ważniejszych wyzwań w sferach polityki międzynarodowej i biznesu. W kwietniu 1999 r. na spotkaniu Komisji ds. Zrównoważonego Rozwoju po raz pierwszy mówiono bezpośrednio o turystyce. Doszło tam do wyraźnego przesunięcia akcentów i stosunkowo wąską perspektywę ekologiczną poszerzono o zagadnienia ekonomiczne oraz społeczne. Stwierdzono, że etyczne podejście wymaga nadania walce z biedą wyższego priorytetu. Światowa Organizacja Turystyki opublikowała nawet raport „Turystyka a zwalczanie biedy w Johannesburgu”.
Radisson Hotels and Resorts jako członek IHEI również zaczął patrzeć na swą działalność w szerszej perspektywie. Opracował i wdrożył program pod nazwą „Odpowiedzialne przedsiębiorstwo”służący poprawie zarówno osiągnięć w dziedzinie ochrony środowiska, jak i relacji z dostawcami oraz społecznościami miejsc, w których usytuowano hotele Radisson. Program ten przedstawiamy w skrócie poniżej.
Odpowiedzialne przedsiębiorstwo
• Odpowiedzialność za zdrowie oraz bezpieczeństwo pracowników i klientów.
• Wrażliwość na kwestie społeczne i etyczne dotyczące przedsiębiorstwa oraz społeczności lokalnej.
• Ograniczanie szkodliwego oddziaływania na środowisko.
Główne hasła
• Chcemy być lokalnymi bohaterami: „Uczestniczymy w życiu społeczności, sponsorując projekty i organizacje dobroczynne oraz wspierając odrestaurowanie obiektów wpisanych na Listę światowego dziedzictwa kultury UNESCO”.
• Oszczędzamy wodę: „W ciągu ostatnich trzech lat w skali całej firmy udało nam się zmniejszyć o 25% zużycie wody w przeliczeniu na jedną osobonoc bez szkody dla komfortu gości”.
• Nasza recepta na odpowiedzialny hotel: „Dla nas odpowiedzialne przedsiębiorstwo to przedsiębiorstwo zorientowane lokalnie, dlatego każdy hotel Radisson SAS posiada plan działania w zakresie odpowiedzialnego podejścia do biznesu”.
W roku 2002 firma odnotowała m.in. następujące osiągnięcia:
• zadowolenie pracowników na poziomie 79,2%,
• ogólny współczynnik zadowolenia klientów na poziomie 86,2% - jeden z najwyższych w branży na terenie Skandynawii,
• siedem lat ciągłego wzrostu przychodów w średnim tempie 5,3% rocznie,
• ponad trzy czwarte hoteli realizuje przynajmniej jeden projekt rocznie we współpracy z lokalną społecznością,
• jedna czwarta zużywanej energii elektrycznej pochodzi ze źródeł odnawialnych,
• zmniejszenie produkcji śmieci o 9% w stosunku do 2000 r.
Źródło: Radisson Hotels and Resorts (2002).
Dotychczasowy dorobek akademicki dotyczący etyki w turystyce jest jak na razie dosyć skromny, na co zwracali już uwagę Fennell (1999), Dł Amore (1993) oraz Payne i Dimanche (1996). Większość prac na ten temat jest firmowana przez organizacje pozarządowe, przedsiębiorstwa i zrzeszenia branżowe. Fennell wskazuje, że w literaturze naukowej nieustannie pojawia się kwestia kodeksów etycznych oraz kodeksów postępowania przeznaczonych dla branży turystycznej i turystów (Fen-