ZT190 (2)

378 CZĘŚĆ 3. WSPÓŁCZESNE PROBLEMY ZARZĄDZANIA TURYSTYKĄ

niezwykle istotna, bo turystyka międzynarodowa szybko się rozwija i większość obszarów turystycznych musi konkurować w skali globalnej. Zarówno usługodawcy, jak i pośrednicy handlowi w coraz większym stopniu wykorzystują technologie informatyczne do zdobywania wiedzy i zacieśniania więzi z klientami (Riege i inni, 2001, s. 59). Model przedstawiony na rysunku 21.1 ukazuje potencjał nowoczesnych technologii i grup społecznych w zakresie budowania sieci współpracy. Społeczności lokalne muszą przedstawić własne przedsięwzięcie oparte na eksploatacji dziedzictwa na światowym rynku wymiany informacji, aby walczyć o obecność w umysłach jak największej liczby konsumentów.

Strategia eksploatacji dziedzictwa kulturowego powinna się opierać na partnerstwie społecznym i kulturowym oraz przyczyniać do rozwoju gospodarczego danego miejsca. Ponadto powinna określać profil docelowej grupy turystów i mieć jednoznaczny cel, powiedzmy, wydłużenie średniego czasu pobytu lub zwiększenie częstotliwości przyjazdów. Na przykład brytyjska Kraina Jezior mogłaby się nastawić na gości zainteresowanych literaturą dziecięcą, podkreślając swoją wyjątkowość jako jedynego miejsca na Ziemi, które można nazwać ojczyzną słynnej angielskiej autorki książek dla dzieci, Beatrix Potter (Squire, 1994). Turystów trzeba przekonać, że wizyta w danym miejscu przyniesie im realne korzyści. Wymaga to koordynacji działań na poziomie społeczności lokalnej w zakresie stworzenia wizerunku i obsługi odwiedzających, tak aby zapewnić zgodność obietnic z rzeczywistością. Miejsce, które spełnia oczekiwania, zazwyczaj postrzega się jako wiarygodne. Oczekiwania te zależą od stylu i charakteru oferowanych produktów i usług, przez które manifestuje się tożsamość lokalnej społeczności. Mówiąc krótko, rola przedsięwzięcia opartego na eksploatacji dziedzictwa polega na opracowaniu i upowszechnieniu wizerunku, który odzwierciedla tożsamość danego miejsca i dostarcza turystom wiarygodnych informacji, przyczyniając się w ten sposób do zdobycia ich zaufania. Przedsięwzięcie oparte na eksploatacji dziedzictwa można porównać do holownika, który pomaga lokalnej społeczności dotrzeć do wyznaczonego celu. Należy jedynie dopilnować, aby strategie działania w odniesieniu do konsumentów i branży turystycznej współgrały z wykreowanym wizerunkiem danego miejsca.

Rozwiązania dla konsumentów

Telefonia komórkowa jest bardzo użyteczna w sferze turystyki. Dzięki niej turyści, którzy jadą samochodem, pociągiem lub autobusem albo już dotarli na miejsce, mogą mieć stały dostęp do wszelkich niezbędnych informacji obejmujących m.in. adresy hoteli, mapy, telefony do firm i instytucji czy atrakcje oferowane w tym czasie przez dane miejsce. Przy zastosowaniu najbardziej zaawansowanych rozwiązań telefon komórkowy może służyć za podręczny przewodnik po okolicy, który pomaga wytyczyć trasę zwiedzania i wyczerpująco opisuje obiekty godne uwagi. Najnowsze zdobycze techniki umożliwiają tworzenie w Internecie wirtualnych miast i muzeów, a tym samym ich poznawanie na odległość. Jednak żeby to wszystko działało jak należy, najpierw trzeba znaleźć odpowiedź na dwa podstawowe pytania. Po pierwsze, kto ma stworzyć skoordynowany system służący poznawaniu historii, geografii i kultury odległych miejsc za pośrednictwem rzeczywistości wirtualnej? Po drugie, na kim powinna spoczywać odpowiedzialność za zapewnienie społeczności lokalnej odpowiedniego wsparcia w stosowaniu nowych technologii (studium przypadku 21.1)?

- STUDIUM PRZYPADKU 21.1 -

Wenecja i Bolonia

Wenecja jest przykładem miasta słynącego z zabytków i dzieł sztuki, które musi sobie radzić z trudnymi wyzwaniami stawianymi przez masową turystykę. Gra idzie o ochronę dziedzictwa i lokalnej społeczności. Na przykład jedno z weneckich muzeów przesyła informacje na telefony komórkowe znajdujące się w jego pobliżu. W ten sposób turyści dowiadują się, co i dlaczego warto zobaczyć w poszczególnych salach muzealnych. Taka komunikacja w „rzeczywistym miejscu i czasie” może być wykorzystywana w różnym celu, w różny sposób i w różnych sytuacjach.

„Wirtualny teatr” stworzony dla Bolonii przez CINECA (zob. Bonfigli i inni, 2000) stanowi dobry przykład zastosowania technologii 4-D do prezentacji dziejów miasta. Umożliwia on zapoznanie się z historią rozwoju miasta z wielu różnych punktów widzenia. Tego typu projekty realizowane w przestrzeni wirtualnej łączą edukację historyczną i kreowanie tożsamości kulturowej z realiami społeczeństwa informacyjnego, przyczyniając się do popularyzacji dziedzictwa kulturowego. Przesyłanie dużych plików graficznych przez Internet można usprawnić, instalując odpowiedni sprzęt.

Rozwiązania dla branży

Na świecie istnieje niezliczona liczba organizacji zajmujących się komercyjną eksploatacją dziedzictwa kulturowego przez świadczenie usług turystycznych. Dążą one do osiągania zysków (a nie do ochrony dziedzictwa) oraz do rozwoju w celu zaspokojenia własnych interesów ekonomicznych. W połączeniu z globalizacją i zaostrzeniem konkurencji doprowadziło to do masowości i standaryzacji usług turystycznych. Sytuacja taka niesie ze sobą groźbę upadku kulturowego, zanieczyszczenia środowiska i skierowania rozwoju turystyki na niewłaściwy tor, co może się okazać dla niej zabójcze.