Zarz Ryz Finans R18W5

18. Zarządzanie ryzykiem cenowym w portfelu instrumentów pochodnych 575

Wartość ryzykowana w przypadku portfela instrumentów

W przypadku portfela wartość ryzykowaną oblicza się jako odchylenie standardowe szeregów czasowych dziennych zmian wartości rynkowej portfela. Ryzyko rynkowe portfela jest określane zarówno jego składem, jak i korelacjami pomiędzy zmianami cen aktywów pierwotnych. Wartość ryzykowana dla portfela złożonego z długich pozycji jest w rezultacie na ogól mniejsza od sumy wartości ryzykowanych dla poszczególnych pozycji. Analogicznie też dodanie do portfela nowej transakcji zwiększa wartość ryzykowaną na ogól o wielkość mniejszą od wartości ryzykowanej, jaką można by obliczyć dla tej nowej transakcji, rozpatrując ją w oderwaniu.

Poprawki na brak płynności i koncentrację

Ryzyko rynkowe w przypadku pozycji nieptynnych jest większe od ryzyka dla pozycji płynnych, choć skądinąd identycznych, ponieważ likwidacja ich zajmuje więcej czasu. W związku z tym pozycja niepłynna jest przez dłuższy czas narażona na ryzyko zmiany wartości spowodowanej zmiennością rynku. Pewną miarę płynności pozycji można uzyskać poprzez porównanie wielkości pozycji z progiem płynności - maksymalną wielkością pozycji, jaką w normalnych warunkach rynkowych można zlikwidować w ciągu jednego dnia sesyjnego bez zakłócania cen. Wielkość pozycji wyrażona w proporcji do tego progu wyznacza liczbę dni, jakie trzeba przeznaczyć na likwidację pozycji, co da się przełożyć na poprawkę na brak płynności, którą uwzględnia się przy obliczaniu wartości ryzykowanej.

Kiedy zajmuje się kilka niepłynnych pozycji na tym samym wąskim rynku, likwidacja jednej pozycji może istotnie obniżyć ceny wszystkich pozostałych i efektywnie uniemożliwić natychmiastową likwidację portfela. Koncentracja może zatem doprowadzić do zwiększenia ryzyka nieplynności. Zjawisko to można uwzględnić, stosując ten sam wskaźnik płynności do wszystkich niepłynnych pozycji na tym samym rynku (a więc obliczyć proporcję łącznej pozycji we wszystkich instrumentach finansowych na tym samym rynku do progu płynności rynku).

W przypadku obligacji o stałym oprocentowaniu odpowiednim czynnikiem rynkowym jest rentowność do dnia wykupu, a elastyczność mierzy się czasem trwania, „wartością 01” lub „ekwiwalentami rocznymi”. W przypadku kontraktów opcyjnych odpowiednimi czynnikami rynkowymi są: cena instrumentu pierwotnego, zmienność i krótkoterminowe stopy procentowe. W przypadku kursowych kontraktów forward czynnikami tymi są stopy procentowe (krajowe i zagraniczne) oraz natychmiastowy kurs wymiany.