227 (36)

AFRYKI WAM. Kraków 2005

227_|

ŚWIĘTA ODESŁANIA

dziesięciometrowego słupa z wyobrażeniem twarzy u podstawy, pokrytego czarno-czerwonymi wzorami kosmologicznymi, zakończonego rogami, antenami lub naroślami. Wielka Maska, zwana też „Wielkim Drze-wem”, była rezerwuarem mocy życiowej nyama, zapewniała siłę żywym i zmarłym uczestnikom ceremonii oraz pozostałym maskom. Na każde święto Sigi w buszu, poza wioską, przygotowuje się zaw^rsze nową Wielką Maskę. Operację zaczyna złożenie Masce ofiary, inaczej mogłaby jej zaszkodzić nyama drzew i roślin ścinanych do jej sporządzenia. Wykonywano ją ze specjalnie ściętego figowca lub drzewa kapokowego (togodo), po czym przenoszono do tajnej jaskini. W miejscu ukrycia składano Masce kolejną ofiarę z psa, koguta i kury (niegdyś zamiast drobiu składano ofiary ludzkie) i kontynuowano ich składanie co roku. Dzięki temu do nowej Maski przenika nyama poprzedniej, razem z siłą poprzednio inicjowanych opiekunów masek (olubaru) i wszystkich zmarłych w ostatnich 60 latach. Jest to też jedyna maska, której - po zastąpieniu nową - nie niszczono przed kolejnym świętem, lecz pieczołowicie przechowywano. Griaulc, kiedy zaproszono go do jaskini w Ibi, widział 9 poprzednich Wielkich Masek, a ponieważ Sigi urządzane jest co 60 lat, oznacza to, że pierwsze maski pochodziły z XIII w.!

Święta odesłania

Cały system „nommizacji” dusz zmarłych wiąże się ze szczególnymi koncepcjami dotyczącymi śmierci. W antropologii dogońskiej człowiek składa się z fizycz-