233 (35)

AFRYKI WAM. Kraków 2005

ŚWIĘTA ODESŁANIA

wołuje się dostojników plemiennych zwanych olubaru, zwykle jednego lub dwóch na wioskę, i udziela im długotrwałego wtajemniczenia, związanego z nauką tajnego języka sigi So. Olubaru, uznawani za żyjących odpowiedników mitycznych przodków, odpowiadają za kult Dyongu Seru, przodka założyciela stowarzyszenia, za opiekę nad Wielką Maską oraz za odprawianie obrzędów przez kolejne 60 lat.

Od momentu pojawienia się śmierci społeczeństwo Dogonów podzieliło się na dwie kategorie mężczyzn: inicjowanych „żyjących” (inneomó) i nicinicjowanych „nieczystych” (iunepuru). Olubaru powoływani są spośród innepuru „nieczystych”, aby nie zaszkodziła im nyama składanych ofiar i niszczonych rzeczy. Byli zobowiązani do utrzymywania duszy węża i dusz swoich inicjowanych przodków. Ich nyama była nieczysta, gdyż zawierała część nyamy węża należącego wszak do innego świata; nyama pozostałych ludzi, którzy nie wchodzili w kontakt z duchami nieczystymi, była czysta i dlatego nazywano ich ludźmi żyjącymi. Olubaru cztery miesiące pobierają nauki w buszu, muszą sypiać w jaskini Wielkiej Maski. Żyjący jeszcze świadkowie ostatniego Sigi uczą ich języka sigi So, podstaw dogońskiej kosmogonii, najważniejszych rytuałów oraz zasad funkcjonowania Awa. Uczestniczą w przygotowaniu nowej Wielkiej Maski oraz olbrzymiego kotła do warzenia piwa z prosa. Wszyscy olubaru są mężczyznami, towarzyszy im jednakyasigine „kobieta Sigi" jako żyjący odpowiednik przodków płci żeńskiej. W każdej wsi musi być co najmniej jedna yasigine, jej zadaniem jest usługiwanie mężczyznom, przygotowywanie oleju do namaszczania,