Atlas muzyki1

Renesans / gatunki wokalne, biała notacja menzuralna 233

^SS® Wnwty gatunek *wtccki.

££%$&& wiOaćn^cp^ w pieśń, dys*-EL. i mołcoc W pieśni melodyjnej głos>-iSiinstninteiiinlneglas)- "H**^™**: J'/«hvwnv«?óiie, siały się gładsze i spewniejsze. To tamo dotyczyło tenoru i pozostałych głojow

.noiciii. Faktura, w swym «M*kc* wcrtykal-

nymfpumchunwfoniczneł i horyzontalnym (bajowi odcinkował, stalli się przejrzystsza i kia-włHia. Zmiany te nie dokonały się nuglc ani też * toku stopniowej ewolucji w poszczególnych generacjach kompozytorów występowały wciąż prwdwfsiuwnc tendencje.

(ijtunki sakralno:

iinHisirium missae. konstrukcja cyklu opiera się przede wszystkim na cX (także parodii, zob. 1244) lub technice motywów czołowych; czę-io mszy 19 na ogól komponowane na sposób motetowy:

popran missae, kompozycja w typie motetowym ponownie często spotykana; nffWiim. liczne magnificuty. hymny i antyfony: rnotd. przeważają teksty rei. (Biblia); nieliczne motety świeckie są uroczyste i poważne, konstrukcji! motetu ulega całkowitej zmianie: nie ma juz wielotckstowości ani izorytmli; celem lej ewolucji jest swobodnn budowa odcinko-w^b z każdorazowo nowym motywem inicjał-nym (XVI w,;.

Gatunki świeckie:

fr.dianson. zastąpiła pieśń dyszkantową, kulminacja w XVI w.;

wl madrygał XVI ił, odrad/ii się jako najbardziej kunsztowny gatunek kompozytorski XVI w., o silnej zawartości wyrazowej;

**• tenorowa, mieszana faktura wok.-•®*tr. jak w pieśni dyszkantowej. zcX (melodią pieśni) w tenorze;

/omy ludowe, wl. frottola, bullctto. villanclla fluszp riuancico)iixL, faktura homofonk/nu.

ŹitWIii

Do wielkich kolekcji rękopiśmiennych XV w. nulc/ą:

OM tiuli (Ołf). Si. Edmund s College, repertuar ang. z okresu 1360-1440, ok. 150 kompozy• cji DUNSTABLEA. POWERA i in.:

Kodeksy trydenckie (7> 87-93). Trydent. Kapituła katedralna M» 87 -92 oraz Archiwum kapitulne, repertuar z okresu 1435 1480 kapeli dworskiej Fryderyka III 11440 I49HPJ Wiochy. Trydent. 1864. kommzwjc I* STABLEA. DUFAYA. BINi IIOIS. m w XVI w. tradycję rękopiśmienną wypierzą stopniowo druki nym wypełnianie główek dużych nut czarnym atramentem. Przyjął się zwyczaj rysowania jedynie ich konturów Ta tzw. biała notacja menzural-na opierała się na zasadach czarnej (a 210.214). Zasób pojedynczych not i pauz zostaje na stale powiększony o semiminimę. fusę i semifusę

Wszystkie podndy mogą być dwójkowe i trójkowe. Propon^ idalwiającą transkrypcję sta-jc się 1:4 (rys. A).

Ugatnry odpowiadają czarnym (rys. B. zob. s. 210, rys. D). Nutami środkowymi są brevcs. lecz początek i koniec ligatury mogą mieć różne wartości: rys. C pokazuje formy dla L. B i S przy ligaturach zaczynających się od dźwięku górnego (..góra") i dolnego C-doT); w pierwszym przykładzie nutowym: opadająca ligatura. początek „na górze" - kwadrat z laseczką, a więc B. nuty środkowe - B. zakończenie >jui dok" -kwadrat bez laseczki, a więc L itp. Także w ligaturach mogą występować kropki dzielące.

Tcmpus i proiatio (rys. D) są nadal najczęstszymi miarami taktu (s. 214. rys. C). Prawie zaasze stosuje się znak menznry. czasem także cyfrowe oznaczenie proporcji.

Kolorowanie, na ogól zaczernianie główek nut. wskazuje na odstępstwa rytmiczne, podziały triołowe, 3 nuty czarne trwają tyle samo co dwie białe;

zmiana taktu, bez znaku menzury. tak jak w podziałach triolowych Aimuiu podziału dwójkowego w trójkowy i odwrotnie (na rys. E odniesione do brcvis jako jednostki taktu):

- podziały licmiolowc. czarna B traci wobec białej jedną trzecią swej wartości; trzy czarne B wiążą więc dwa takty w nadrzędną jednostkę.

Zasada proporcji polega na tym. /c notacja men zuralna nic podaje wartości abauł ufnych. to relatywne. Dopiero dodatkowe określenie (znak mcnzuralny) ustala waność nuty (dzisiaj używa się tylko dwudzielnych symboh omowych). Jednostka miary jest podstawowym pulsem, tzw integer »alor 1 pełna nartow:l Znaki menzundne lub wskazania pnęwwy okreśłąją. na jaką wartość nutową yummn przypadać IntcRcrsulor Rys I moźliwotó. Np wiwpurik' J”/*¹ <

S iest podwojone, w pnf**tln trtpmi \ * • trzykrotnie szybsze Intc-Rcr młw wypadatuw* hicvis h/r«r> Pc*md*yf*VP'"V*^m-^a? między dmbi >ui*wl^ »■ ’ ’ . ułamka odma «ę do *wloai_łH ^flraw*~ nkrm. bcarnik śowtliśapmś —

W proporcjach objawia wę pitśwnjotycy

cioiwInoW myśli muzyczno W**    '

_m upcu. muy. mot (caęśe 1 lawnntf |r 116. rym tk Smywuy mm-dom propondliwaaawasawśi mc-w XV w., aasons mam