Atlas muzyki6

kktfwyn*

n do oh 1770 była igUu o amatorach. jedynie

.■/vpcti« flet) niełatwo było wy*

cont trudniejsza i by

awN*towN\h muzyków V\

"*⁰*Q*4 Th* Mt anuyrmt itp.

miOne dU ku/dego wyko-1 1710 można zaobacrwo-l - "AMHINIł; od ok. 1800 skłania* rytowi brtlkmte, Muzyka kam..

- *v wtj no*** P** ^st*Wida juz / myślą o pti ._i?Jr„vh wykwiamirk koncertowych |lg^ fiktundnr

(A i^ouuno dwa typy faktury triowej: t^twę dawnej wt. sonaty triowej z dwojgiem nwwoooinych głosów górnych i kc.; .tosąfikrurę 3-joaową; prowadzi gło* górny (dknypor lk powatate glosy zaś akompamu-pnhrnpct u, baa). Wraz z zanikiem generał-tan ti aoaa faktura występuje również jako cflH0oi(fMMK>) i komponowanym głosem gotowym (altówka).

K»cipw>tor. tak jak w wypadku sonaty triowej.

w kategoriach gfotów. a nic konkretnej >;ł*uh Tytuły zapowiadały więc Dhertimento «ar gam (dla 3 głosów), lub po prostu a frr.

Dnrrttmrnii a ifuutrru (wczesne kwartety HAYDNA i Za kwartetem przemawia tu znacz* ■tonmiędzy skrzypcami 1 a akompaniującą partia skrzypiec II (wraz z altówką i wiol.). OMi ad llhituni

Zempomruanych względów niewiele jest powyżej fupunc nu temat obsady. 7>krop 1 STAMIT/A raogły być wykonywane solowo, jako muzyka ^lim- Mż w obsadzie zwielokrotnionej, jako ffu/yts orkiestrowa (zob. wczesna symfonia, i *15). Czasami skrzypce zastępowuno Helem flńo fletowe lub kwartet Helowy). Podobnie jak » kwotowej partu generałbasu, także w triach, burrtctach i kwintetach jeszcze do ok. 1770 do-henno dodatkowe instr. ad libitum: fagot lub iwrtrjbat do partii wiolonczeli (kompozytorzy ójpuszoak również zdwojenia oktawowe), rugi do indkirwegp rejestru (dźwięki pomocnicze, wy-pkąąK harmonię), rzadziej flety lub obcuje do |km górnych (rys. A), Założeniem sekstetu wtyczkowego było natomiast zwiększenie wolu-Sanu braniem* smyczków, dlatego gatunek len nk korzystał juz z obiady ad lih Jach kompozytor chciał wykluczyć możliwość opusozem* danego głosu bądź jego przeróbki, dopisywał przy nim uwagę (Minuto lub concer• mit Ewolucja zmierzała w kierunku coraz większej komplikacji poszczególnych głosów i wwłkw). koncertowej muzyki kameralnej. Klawesyn lub fortepian współgrały jeszcze partą jmeralbatu. co jednak postrzegano jako zły zwyczaj (PtmU. 1782).

Manka na InUr. dęte(HannonU'/nu\ik) bym zwl mu/yk* plenerową. W 2 poł. XVIII w. tyła bar (!,<, .ulania w pd Niemczech 1 Austrii, w for-aur wKlot/cśdowegP(cagitO 3 «. > _{m m}u    {pardUhportla. Mdp^m^ns

obuci* 2 obojs. 2 rogi. 2 fagoty ora* 2 klarnety.

■w Sw¹—

... #*"■* ^fMyiutC jtocum ku

I munka kimmlni VI instrumenty dęte I in. 413

np w Okte dc na insi i' dęte BEETHOVRNA /. 1792 (wyd. drukiem dopiero w 1830 jako op. 103), skomponowanym dla elektora jako Purthla o funkcji Tajchnusik (mu/yki biesiadne)) W Wied niu kompozytor opracował utwór na kwintet smyczk. (op. 4). Muzyka dęta rozbrzmiewa jako Tąfebnusik także w Don (iknanntm (cytat z Mr.w lo Pijara) i juko muzyka ogrodowa w Cod fan tut-u. ftjwstawalo wiele aranżacji, nuwet opery bywały „uuf I Im monie gesetzt" (przerabiane na obsadę dętą), np. Uprowadzenie z seraju MOZARTA, Ust kompozytora z 20 VII1782.

Muzyka na instr, dęte ściśle wiązała się z dworem, np. dworski ogrodnik grywał czasem partię II fagotu. Muzykę tę Anonsowano z kasy kawaleiyj-skwj i po 1800 stała się ona bez reszty domeną wojska. głosy obsadzano podwójnie i potrójnie, dołączono perkusję (ork. wojskowa, wt. banda). Standardowe typy obsady od ok. 1780 wyparły obsadę ad libitum. Istniały więc duety na 2 flety (popularne były też aranżacje na tę obsadę, np Don (imwmi), tria i kwartety fletowe (C. PH. E. BACH. MOZART) z udziałem instr. sinyczk. (flet, rzadziej obój zamiast I skrzypiec). W przypadku kwintetu klarnetowego do pełnego kwartetu smyczkowego dołączał klarnet (rys. A). Późny Kwintet A-dur MOZARTA wykorzystuje do ekspresyjnej i zróżnicowanej gry wszystkie rejestry i barwy klarnetu, od ciemnego dołu do pełnej blasku góry (rys. D). MOZART lubił eksperymentować z barwą klarnetów i rożków basetowych (dawna forma, rys. B). Tuk stworzył 5 Dlverlioienti KV439 b (rys. C). Po raz pierwszy użył rożków baletowych w Gran Particie B-dur, KV 361 (1783-1784; a 142. rys. C). Na klarnet skomponował też 7>io kmll, K V 498 (a. 407).

W Septecie BEBTWOVF.NA róg, klarnet i fagot występuje wraz z triem smyczk. i kontrabasem, w oktecie SCHUBERTA z kwartetem smyczk. i kontrabasem (rys A), Kwartet dęty (obój, klarnet, fagot i róg) wywodzi się z muzyki nu ork. dęte występował w obsadzie solowej, z ambitnym repertuarem. Taką obsadę MOZART połączył z fort. w Kwintecie hj-dur K V 452 (1784). kompozycję tę sam K cenił. Kwartet K V 452 stal się wzorem dla op 16 BEETH()VENA (a 407).

Kwartet dęty występowa] też / Helem zamiast oboju bądź jako zespół instr. wyłącznie drewnianych, bez rogu (rys. A).

Kwintet dęty (z rogiem) był popularny zwl. w Paryżu od ok. 1810, głównie dzięki twórczości ANTONA REICHY (1770-1836). Praga, Bonn, od 1808 Paryż; skomponował 28 kwintetów dętych, 24 tria wnltorniowe (3 rogi) i in. Obok dzid wielkich mistrzów istniał olbrzymi repertuar muzyki kameralną) pomniejszych, lec/ kiedyś stawnych kompozytorów, jak VANHAL. IIOEEMANN. WkANITZKY. KROM MER. DCFORGCS. J. SCHMHT. HERBKJUIER. (JAIIRIBLSKI. KUHLAU, KUMMER, KRUMPHOLTZ. ROSETT1. KUFFNER. N satMirr. danzi, ariHAUER. onslow

i in.