BILANS WARTOŚĆ POZNAWCZA I ANALITYCZNA (142)

270

ocwr/r sytuacji mą/glkn»*-J !    przrćslrhtonn^.

»/r/Ło<c" ^{ra od}/’^{ou ,}®da ogólnej sumie majątku, co przede wszystkim poszczegój-ł zmian ⁿych grup kapitałów, których wielkość powinna być skorelowana z wiel-kapitalów    kością odpowiednich grup majątku. Najogólniej rzecz biorąc dużym zaso

bom majątku trwałego powinny odpowiadać stosownej wielkości kapitały własne. Natomiast kiedy w strukturze majątku dominuje majątek obrotowy, to w strukturze kapitałów większy udział mogą stanowić kapitały obce.

Oprócz wielkości istotna jest znajomość zmiany kapitałów w czasie. Należy podkreślić, że poszczególne grupy kapitałów nie charakteryzują się jednakową zmiennością w czasie. Zmiany te w większym stopniu dotyczą kapitałów obcy eh niż kapitałów własnych. Dlatego należy porównywać dynamikę obu grup kapitałów względem siebie. Przede wszystkim zmiany kapitałów rozpatrujemy w pierwszej kolejności w wielkościach bezwzględnych, porównując przyrost lub spadek poszczególnych grup kapitałów. Bardziej dokładnie zmiany te można wyrazić za pomocą wskaźników dynamiki.

Do oceny ogólnych zmian kapitałów wykorzystuje się wskaźnik dynamiki ka-pitałów całkowitych. Oblicza się go następująco:

W skaźnik dynamiki _ kapitały całkowite w rozpatrywanym okresie x 100 kapitałów całkowitych    kapitały całkowite w poprzednim okresie

Należy podkreślić, że wskaźnik dynamiki kapitałów całkowitych jest równy wskaźnikowi dynamiki majątku całkowitego. Jego wielkość jest jednak ważna, ponieważ może on stanowić podstawę oceny zmian poszczególnych grup kapita-łów, czyli kapitału własnego i kapitałów obcych. Wskaźniki te obliczamy w sposób następujący:

j Wskaźnik dynamiki	kapitał własny w rozpatrywanym okresie x 100
j kapitału własnego	kapitał własny w poprzednim okresie
Wskaźnik dynamiki _	kapitały obce » rozpatrywanym okresie x 100
kapitałów obcych	kapitały obce w poprzednim okresie

Obliczane wskaźniki dynamiki poszczególnych grup kapitałów należy porównywać ze sobą i ze wskaźnikami dynamiki kapitałów całkowitych. Jeżeli dyna-Anałiza mika kapitału własnego jest silniejsza od dynamiki kapitałów obcych, to zmian    może świadczyć o pozytywnych zmianach kapitałowych. Silniejsza bo-

kapitmłów    wiem dynamika kapitału własnego od kapitałów obcych prowadzi do

wzrostu jego udziału w strukturze kapitałów całkowitych i do wzmocnienia pozycji kapitałowej przedsiębiorstwa.

Poza wskaźnikami dynamiki dla poszczególnych grup kapitałów celowe jest również obliczanie wskaźników dynamiki w ramach poszczególnych składników kapitału własnego i kapitałów obcych. Wskaźniki takie informują o zmianach w ramach danej grupy kapitałów.

Zmiany kapitałów nie powinny być analizowane w izolacji. Dlatego celowe jest porównanie wskaźników dynamiki kapitału własnego i kapitałów obcych ze wskaźnikami dynamiki majątku trwałego i majątku obrotowego. Powinien bowiem występować ścisły związek pomiędzy wzrostem odpowiedniego rodzaju majątku i źródłem jego pokrycia. W rezultacie takiego porównania można ustalić nadwyżkę lub niedobór określonych składników kapitałów.

3.2. Analiza struktury kapitałów

Struktura kapitałów ukazuje udział procentowy poszczególnych źródeł finansowania majątku przedsiębiorstwa. Źródła te mogą być podzielone według różnych kryteriów. Najczęstsze kryteria podziału kapitałów ujęto w tabeli 6.12.

Tabela 6.12. Kryteria klasyfikacji i rodzaje kapitałów

Kryterium klasyfikacji	Rodzaj kapitałów
Własności	własne	obce
Terminowości	długoterminowe	krótkoterminowe
Źródeł pochodzenia	zewnętrzne	wewnętrzne
Obowiązkowości	obligatoryjne	fakultatywne

Celem analizy struktury kapitałów jest:    Cele

•    ustalenie zakresu finansowania majątku własnymi źródłami,    analizy

•    określenie stopnia zadłużenia przedsiębiorstwa,    struktury

•    ocena prawidłowości sfinansowania majątku.

Struktura kapitałów wskazuje również na skalę ryzyka finansowego z tytułu zaangażowania kapitałów obcych oraz na zdolność przedsiębiorstwa do kontynuowania działalności w przyszłości. Powyższe okoliczności wskazują na potrzebę wnikliwej analizy struktury kapitałów.

Do analizy i oceny struktury kapitałów przedsiębiorstwa wykorzystuje się wiele różnych wskaźników. Punktem wyjściowym tej analizy są wskaźniki