BILANS WARTOŚĆ POZNAWCZA I ANALITYCZNA (96)

Dokonanie odpisu aktualizującego wyraża następujący zapis księgowy (w od. niesieniu do wszystkich rodzajów należności):

Wn konto 765 - Pozostałe koszty operacyjne lub 755 - Koszty finansowe (w zależ.

ności od charakteru należności)

Ma konto 280 Odpisy aktualizujące wartość należności

Odpisów aktualizujących dokonuje się:

a)    na tę część należności (łącznie z VAT), na którą wierzyciel nie ma zabezpie-czenia, a więc grozi mu poniesienie straty,

b)    uwzględniając stopień ryzyka, do wysokości przewidywanej możliwości windykacji (np. 25%).

Zasadność dokonanego odpisu i jego wysokości wymaga okresowej weryfikacji, w wyniku której można podwyższyć lub obniżyć odpis aktualizujący.

W przypadku należności od kontrahentów zagranicznych należy uwzględnić również przy ich wycenie bilansowej różnice kursowe. W związku ze zmianą kursu walut zmienia się także kwota należności, w wyniku czego powstają ujemne lub dodatnie różnice kursowe.

Dodatnie różnice kursowe, powstałe na dzień bilansowy, a dotyczące należności wyrażonych w walutach obcych, odnosi się na dobro przychodów finansowych (konto 750) równolegle do zwiększenia kwoty należności, a ujemne różnice - obciążają koszty finansowe (konto 755), powodując umniejszenie kwoty należności⁴¹.

Z podatkowego punktu widzenia przychodem lub kosztem jego uzyskania są tylko te różnice kursowe, które są ustalane przy spłacie należności. Różnice te są ustalane przy zastosowaniu kursu kupna lub sprzedaży, który przyjmuje bank współpracujący z przedsiębiorstwem. Natomiast różnice kursowe ustalane na dzień bilansowy od stanu należności oblicza się na podstawie ogłoszonego kursu NBP na ten dzień. Różnic tych nie uwzględnia się przy ustalaniu podstawy opodatkowania.

Wykazane w bilansie należności powinny być zinwentaryzowane na dzień bilansowy w formie potwierdzenia sald. Jeżeli inwentaryzację przeprowadzono w okresie wcześniejszym, to uzgodniony stan koryguje się o obroty z dłużnikiem, mające miejsce po tej dacie do dnia bilansowego. Jeżeli dłużnik nie potwierdzi - mimo monitów - stanu rozrachunków, to wówczas wykazuje się je w kwocie wynikającej z ksiąg rachunkowych.

Specyficzną formą rozrachunków z odbiorcami są długoterminowe umowy o usługi budowlane⁴².

⁴¹ Problematykę różnic kutrowych omawia szeroko M. Witkowska w opracowaniu pt. Wycena operacji wyrażonych w walutach obcych i różnice kursowe, opublikowanej w Zeszycie Specjalnym „Rachunkowość" - Zamknięcie roku 2004, Warszawa 2004 r., s. 132-149.

•^J Umowy te szeroko omawia Z. Fedak w swojej publikacji pt. Długoterminowe umowy o roboty budow lane, Stowarzyszenie Księgowych w Polsce, Warszawa 2001 r., a także K. Kucharski w artykule pt. Długotrwale umowy o usługi budowlane, w: Zeszycie Specjalnym „Rachunkowość” - Znowelizowana ustawa o rachunkowości, Warszawa 200) r.

t*

łPJjęczym związana jest konieczność organizacji planu budowy,

TIrtei specyfiki są przede wszystkim cechy charakterystyczne    specyfiki

jgSjfete    ■*

hi»P^wl .    . .    ..    * « ■ •    , bndowtiaycb

fkt usługi powstaje w zasadzie poza przedsiębiorstwem bu-

^ ll    ....._. Miiaigna incf Irnnipr7nn^' nmoniigoii niani. IhuImu

/ odukt. będący efektem usługi, ma z reguły niepowtarzalny charakter,

2)^odzwierciedleniem projektu indywidualnego zleceniodawcy, ługi budowlane mają przeważnie długotrwały charakter, a więc na dzień

" ^ pewna część całości usługi może nie być zakończona,

^ena^{za us}*^u8‘ budowlane może być ustalana na podstawie:

_g)    kosztów planowanych, niezbyt precyzyjnie określonych w ustawie o rachunkowości^ ceną ryczałtową,

h)    kosztów rzeczywistych.

punktem wyjścia dla cen ustalonych na podstawie kosztów planowanych jest

■ # robót i dostosowany do tego projektu kosztorys wykonawczy, Ceu lodzony przez wykonawcę robót. W związku z tym cena może być ^u •*(>

budowlani

^rażona.

,) kosztem ustalonym na podstawie szczegółowych lub scalonych kosztorysowych norm zużycia czynników produkcji (materiałów, pracy ludzi i sprzętu oraz transportu) i ich cen, powiększonych o uzgodniony narzut kosztów ogólnych budowy oraz o marżę zysku,

b) w formie ryczałtu, niezmiennego mimo zmian warunków produkcji.

Przy długoterminowych usługach budowlanych mają miejsce w zasadzie dwie grupy problemów, a mianowicie:

1)    sposób ustalenia i ujęcia przychodów,

2)    sposób ustalenia kosztu wytworzenia niezakończonej usługi budowlanej.

Dlatego też uważa się za stosowne przytoczenie określonych przepisów ustawy o rachunkowości.

Uitalnfe

przychodów

Ad.l. Przychody z wykonania niezakończonej usługi, w tym budowlanej, o okresie realizacji ustalonych w umowie dłuższym niż 6 miesięcy, wykonanej na dzień bilansowy w istotnym stopniu, ustala się na ten dzień proporcjonalnie do stopnia zaawansowanej usługi, jeżeli stopień ten można ustalić w sposób wiarygodny.

Przychody z wykonania niezakończonej usługi w okresie od dnia zawarcia umowy do dnia bilansowego - po odliczeniu przychodów, które wpłynęły na wynik finansowy w ubiegłych okresach sprawozdawczych - ustala się proporcjonalnie do stopnia jej zaawansowania. Stopień ten mierzy się w zależności od przyjętej przez jednostkę metody:

a) udziałem kosztów poniesionych od dnia zawarcia umowy do dnia ustalenia przychodu w całkowitych kosztach wykonania usługi,

⁴¹ Por. «it. 34« i 34c UoR.