DSCF0060

Autor i dzieło

30

szychina pochodzą z roku 1658, kiedy przeszedł on ze służby w Prika-zie Wielkiego Dworu („Bolszogo Dworca"), gdzie był poddiaczym bez poborów, po uczestnictwie w rokowaniach rosyjsko-polskich w Wilnie prowadzonych przez wielkiego posła i księcia Nikitę Iwanowicza Odo-jewskiego, Afanasija Ławrientiewicza Ordina-Naszczokina i diaka Iwana Patrikijewa, prawdopodobnie więc zaczął służbę w Prikazach wcześniej, być może na początku roku 1650⁸. W Prikazie Wielkiego Dworu spędził prawdopodobnie rok lub dwa lata. Służbę rozpoczynano wtedy w wieku 15 lat⁹, a zatem Kotoszychin urodził się prawdopodobnie między rokiem 1630 a około 1635. Jego ojciec miał na imię Karp i był ekonomem w jednym z monasterów w Moskwie. W latach 1650-1660 Kotoszychin był skrybą w dziale Poselskiego Prikazu zajmującym się sprawami polskimi, szwedzkimi, tureckimi, krymskimi, holenderskimi, hamburskimi i greckimi; po raz pierwszy został zanotowany jako jego pracownik w Boże Narodzenie 1658 roku¹⁰.

Wraz z przejściem do Poselskiego Prikazu został awansowany ha stanowisko młodszego poddiaczego, właśnie za uczestnictwo w wymienionej misji z maja 1658 roku. Za udział w niej, także w 1658 roku, otrzymał powiększenie rocznego dochodu do wysokości 11 rubli. Taki dochód roczny sytuował go w grupie lepiej zarabiających poddiaczych¹¹. Już jako poddiaczy uczestniczył w rosyjskiej misji dyplomatycznej, która doprowadziła do podpisania 20 grudnia 1658 roku w Walliessari trzyletniego rozejmu między Rosją a Szwecją. W latach 1659-1660 Kotoszychin został wyznaczony na poddiaczego przy poselstwie rosyjskim, które zajmowało się negocjacjami wieczystego pokoju ze Szwecją. W'li-sieci http://his.l sptember.ru/article.php?ID=199900104); A. A. KynwK, A. M. TwMOc^eeB, TlpeducAoBe k mpembeMy usdamno (1884), w: O Poccuu 6 i^apcmBoBanue Aackcca Muxau-AoBma. ComineHue Tputopun Komomixuua, [w3fl.] A. BapcyKOB, w3flaHwę ueTBepToe, s. XXX-XXXI, zamieszczono tu oryginał listu Adolfa Ebersa, który został napisany po niemiecku.

⁸    Prikaz ten zajmował się gospodarką domeny carskiej i podlegały mu inne, mniejsze prikazy dostarczające żywność na dwór carski. O służbie w Prikazie Wielkiego Dworu: C. A. EenoxypoB, O UocoAbCKUM npuxa3e, MocKBa 1906, s. 50; por. A. B. BemiKOB, )Ku3Hb Tputopun KomoiuuzuHci (no MamepuaAaM Apxu0a TlocoAbCKozo npuK.a3a), s. 14-16.

⁹    Por. B. H. O/iopa, O no6eze Bouna UaiąoKUHa, „Kwartalnik Historyczny" 113 (2006), nr 1, s. 5.

¹⁰    A. B. EenflKOB, Mu3Hb rpuzopun Komovuuxuna (no MamepuaAaM Apxu6a Tloco/ib-cnoto npunaja), s. 14-16.

stopadzie 1659 roku uczestniczył w pertraktacjach rosyjsko-szwedzkich w Póhestekule, a od października 1659 do wiosny 1660 w Dorpacie. Szefem poselstwa był A. Ł. Ordin-Naszczokin. G. Kotoszychin był odpowiedzialny za korespondencję między poselstwem a Poselskim Pri-kazem. W jednym z listów przesyłanych do Moskwy, datowanym na 19 kwietnia 1660 roku, popełnił pomyłkę dotyczącą carskiej tytulatury. W tytule cara opuścił wyraz „gosudar"'. Zamiast napisać „wielikij go-sudar'" napisał tylko „wielikij". Taka pomyłka była wtedy traktowana jako obraza godności cara i karano ją bardzo surowo. Szef delegacji A. Ł. Ordin-Naszczokin otrzymał w liście z 4 maja 1660 polecenie, aby surowo ukarać winnego tej pomyłki. W liście przypomniano mu, że imię carskie należy pisać z wielką starannością i szacunkiem. Osoby prowadzące korespondencję i przygotowujące pisma powinny każdy dokument dawać do sprawdzenia drugiej osobie, aby więcej taka sytuacja ślę nie powtórzyła. Natomiast poddiaczy Kotoszychin, który dopuścił się tego wykroczenia, powinien zostać ukarany: „za to [go] ukarać, bić batogiem"¹. Pomimo popełnionego błędu i poniesionej kary, Kotoszychin nadal pozostał na służbie w Poselskim Prikazie. Od października do grudnia 1660 roku był gońcem utrzymującym łączność między delegacją rosyjską kierowaną przez księcia Iwana Siemienowicza Prozorow-skiego, praktycznie przez Ordina-Naszczokina, rezydującą w Dorpacie, a delegacją szwedzką, rezydującą w Rewlu, kierowaną przez Bengta Horna². 9 października 1660 roku zwierzchnik Kotoszychina posłał go jako gońca z Dorpatu do Rewia z pismem do szwedzkiego posła. Szwedzi odesłali go z odpowiedzią 15 października 1660 roku. Niedługo po tej misji między Rosją a Szwecją rozpoczęły się rokowania pokojowe. W tych pracach uczestniczył Kotoszychin, który był gońcem delegacji rosyjskiej. Wiemy, że w czasie sprawowania swoich obowiązków Kotoszychin 13 grudnia 1660 roku zawiózł pismo od Ordina-Naszczokina do Bengta Horna; Szwedzi odesłali go z odpowiedzią na piśmie i po-ruczeniem ustnym po 16 grudnia 1660³. Pó wymianie gońców i listów między Szwedami i Rosjanami właściwe negocjacje pokojowe rozpoczęły się w Kardis 23 marca 1661 roku. Ze strony rosyjskiej szefem dele-

1

   C. M. CcwiOBbeB, Hcmopun Poccuu c dpe8<neuuiux Speuen, t. 11, 3 wyd., Cbhkt-nexep6ypr 1880, przypis 22.

2

   Na temat rzeczywistego kierownictwa poselstwem przez A. L. Ordina-Nasz

3

czokina i przebiegu rozmów w latach 1658-1661: E. M. Ko63apeBa, MunAOMamunecKan 6opb6a Poccuu $a 8uxod k BaAmuucKOMy Mopio 8 1655-1661 zodax, MocKBa 1999, s. 204 1 nast.