DSCF0061

Autor i dzieło

32

gacji był formalnie znowu książę Iwan S. Prozorowski (faktyczne zaś Ordin-Naszczokin), a ze strony szwedzkiej Horn. Rozmowy ciągnęły się około trzech miesięcy¹⁵. Pokój został podpisany 21 czerwca 1661 roku. Kotoszychin był obecny przy podpisaniu traktatu pokojowego. Jako jeden z uczestników rozmów pokojowych otrzymał od Szwedów podarunek: srebrny kubek. W Poselskim Prikazie jego roczny dochód został powiększony do 13 rubli - już po powrocie z Kardis - co nie zmieniło w sposób istotny jego miejsca w hierarchii urzędników Poselskiego Pri-kazu.

Po powrocie do Moskwy Kotoszychin popadł w kłopoty. Wiemy o tym z jego własnego listu, który napisał do króla Szwecji, Karola XI. List ten znamy jedynie w przekładzie na szwedzki. Zacytował go w swojej biografii Kotoszychina Olaf Barckhusen¹⁶. Według tego, co napisał sam Kotoszychin, jego ojciec, Karp Kotoszychin, został oskarżony o kradzież pieniędzy z kasy klasztoru, w którym służył. Oskarżycielem był sędzia Ziemskiego Prikazu i Prikazu Kostromskiej Ćwierci, dumny dworianin Prokopij Kuźmicz Jelizarow. W czasie śledztwa wyjaśniono, że braki w kasie klasztoru wyniosły zaledwie 5 ałtynów. Jednak oskarżenie skomplikowało sytuację życiową Kotoszychina, ponieważ oskarżający doprowadził przed procesem do konfiskaty majątku jego ojca. Kotoszychin mieszkał z żoną u ojca i nie posiadał wydzielonej własności. Zabranej własności Kotoszychinowie nie odzyskali, mimo podejmowanych starań¹⁷. Kłopoty ojca nie doprowadziły do przerwania przez syna służby w Poselskim Prikazie. Już 7 sierpnia 1661 roku Grigorij został wysłany jako goniec do Sztokholmu z listem od cara Aleksego Michajłowicza do króla Szwecji Karola XI, przynaglającym tego ostatniego do ratyfikacji pokoju z Kardis. Wyjechał z tłumaczem i trzema osobami ze służby. Misja trwała od sierpnia do września 1661 roku.

W Sztokholmie, dokąd przybył dopiero 23 września 1661 roku, poznał generała J. Taube, z którym jeszcze przyjdzie mu się spotkać później. Odpowiedź Szwedów na misję Kotoszychina była gotowa już 24 września 1661 roku. Odsyłając moskiewskiego gońca, obdarowali go dwoma srebrnymi kielichami ważącymi 253,5 łuta i wartymi 304 talary; tłumacz poselstwa otrzymał 15 złotych monet („czerwońców), a pozostali

uczestnicy po 4 talary; Szwedzi na utrzymanie poselstwa wydali 500 talarów¹.

Po wypełnieniu misji Kotoszychin otrzymał znowu powiększenie swoich dochodów rocznych do sumy 19 rubli: „[...] w 170 [1662 r.] zgodnie z zapisem na podstawie decyzji dumnego diaka Ałmaza Iwanowa do poprzednich jego dochodów dodano za szwedzką służbę poselską sześć rubli i wobec tego z poprzednimi dochodami jego dochód wynosi dziewiętnaście rubli; i ten dochód od cara („rocyuapeBO JKanoBaHwe") wydano mu na obecny 1662 rok. I jemu także, ze względu na wysokie ceny zboża, dano [dodatkowo] połowę jego dochodów dziewięć i pół rubla"²., ,To powiększenie dochodu rocznego było już znaczące. Kotoszychin znalazł się w grupie około 55 poddiaczych (12,5%) zarabiających od 16 do 20 rubli³. Jeżeli doliczymy do tego wartość otrzymanych od Szwedów podarunków, można sądzić, że status materialny Grigorija Karpowicza wyraźnie się poprawił. Od jesieni 1661 roku do jesieni 1663 roku Kotoszychin przebywał w Moskwie. W roku 1661 wydawano mu, jak wynika to z zapisów w księgach Poselskiego Prikazu, pieniądze na dni świąteczne - 2 sierpnia, 13 września, 16 i 28 grudnia; w 1662 roku - na 12 lutego, 22 marca, 8 kwietnia, 20 czerwca; w 1663 roku -w kwietniu, czerwcu i 25 grudnia. W 1662 roku, 20 listopada, otrzymał dodatkowo 5 rubli za przepisanie listu do króla Szwecji⁴. Poza tym otrzymywał swój normalny roczny dochód: w 1663 roku 19 rubli i 10 rubli dodatkowo ze względu na drożyznę; w 1664 roku 20 rubli i 24 ruble dodatkowo na koszty pobytu poza Moskwą⁵. W tym czasie, to znaczy w 1662 roku, został mianowany średnim poddiaczym⁶ i dzięki temu dopuszczono go do pisania tajnych dokumentów, w tym także instrukcji dla rosyjskich posłów. Według świadectwa samego Kotoszychi-

1

   A. B. EeJiflKOB, sKu3Hb rpuzopun Komoiuuxum (no MamepuaAOM Apxu8a TlocoAb-ckozo npuKa3a), s. 14-16.

2

   Tamże, s. XXIII.

3

   H O. HeMWflOBa, CAyMUAan SmpoKpamim 8 Poccuu XVII 8. u ee poAb 8 cpopMupo-8auuu ą6coAtomu3Ma, s. 126, tab. 29.

4

   A. B. EeroiKOB, )Ku3Hb rpuzopun Komoiuuxum_l (no MamepuaAOM Apxu8a IlocoAb-ckozo npuKaaa), s. 14-16.

5

   H. KopicyHOB, H. KajiaHOB, YIpeducAoBue ko SmopoMy mdanuio (1859), s. XXIII; G. A. EenoKypoB, O IlocoAbCKUM npumae, MocKBa 1906, s. 50.

6

   W moskiewskich prikazach w połowie XVII wieku poddiaczych dzielono na