DSCN4749

Chrystus - Maryja - Jan Chrzciciel: idea Trina Sanctitas

słęba, drużby, przyjaciela Oblubieńca: „Ten, kto ma oblubienicę, jest oblubieńcem, a przyjaciel oblubieńca, który stoi i słucha go, doznaje najwyższej radości na głos oblubieńca. Ta zaś moja radość doszła do szczytu. Potrzeba, by on wzrastał, a ja się umniejszał” (J 3, 29-30).

Powyższe przykłady wzajemnych powiązań i analogii ewangelicznych pomiędzy osobami Trina Sanctitas nie wyczerpują, rzecz jasna, swego rodzaju „teologii biblijnej” tej idei; jej rozwinięcie i opracowanie stało się już jednak przedmiotem uwagi egzegetów i Ojców Kościoła następnych stuleci.

2. APOKRYFY

Co prawda, z uwagi na swą pozakanoniczną kwalifikację, apokryfy nie mogą stanowić równorzędnych z Ewangeliami źródeł informacji, zwłasza o charakterze teologiczno-doktry-nalnym, to jednak w tym przypadku i one dostarczają cennych dowodów na starożytność idei Trina Sanctitas. Co więcej, pozwalają poszerzyć zakres i pogłębić perspektywę naszych rozważań o aspekt szczególnie dla kultury średniowiecznej istotny: jej wariant ludowy, spontaniczny i w znacznym stopniu podświadomy. Pisma apokryficzne o tematyce świętojańskiej nie tylko potwierdzają, ale też w znacznej mierze poszerzają zakres i znaczenie ewangelicznych napomknień o związkach Jana Chrzciciela z Chrystusem i Maryją.

Niektóre z apokryfów o proweniencji gnostyckiej przedstawiają Jana Chrzciciela jako demiurga; w tzw. Ewangelii Filipa chrzest z wody, którego udziela on nad Jordanem, nabiera rangi „obdarzania nieśmiertelnością”¹. W innym tekście, zwanym Ewangelią Tbmasza, znajduje się parafraza pochwały Jana przez Jezusa: „Od Adama aż do Jana Chrzciciela wśród zrodzonych z kobiet nie powstał wywyższony nad Jana Chrzciciela tak, aby jego oczy się nie łamały”* Niektóre

1

ANT, t.1, s. 136.

⁴ Tamie,». 123.