DSCN4797 (2)

Chrystus - Maryja - Jan Chrzciciel: idea Deesis

Wszystkie niemal wezwania modlitewne adresowane do Jana w końcowych partiach poświęconych mu hymnów i sekwencji nawiązują do jego ziemskiej misji i posługują się związaną z nią topiką ewangeliczną. Można wyodrębnić kilka zasadniczych typów takich nawiązań, odwzorowujących wszystkie podstawowe funkcje, jakie Jan Chrzciciel spełnił na ziemi, pośrednicząc pomiędzy przychodzącym Mesjaszem a oczekującym go ludem (Kościołem), i jakie teraz, w rzeczywistości niebiańskiej, może w dalszym ciągu spełniać jako pośrednik pomiędzy uciekającymi się pod jego opiekę grzesznikami a Zbawicielem - Sędzią. Tak więc hymny nawiązujące do działalności proroka na pustyni zwracają się do niego o wyjednanie łaski skruchy i pokuty, a nade wszystko o łaskę obmycia z grzechów⁶¹. Ma być Jan również nauczycielem życia prowadzącego do zwycięstwa nad grzechem i do niebiańskiej radości. Ten, który w swym ziemskim życiu prostował ścieżki i przygotowywał drogę nadchodzącemu Panu, staje się teraz przewodnikiem wiernych zdążających do Chrystusowego królestwa⁶². Jan Chrzciciel - męczennik jest zwykle adresatem próśb o opiekę w chwili śmierci:

Te rogamus, o baptista,

Verae vitae dogmatista,

Sis pro nobis agonista Delens mortis iacula⁶³.

(Prosimy ciebie, Chrzcicielu, prawodawco sprawiedliwego życia, bądź naszym orędownikiem, który niszczy strzały śmierci).

W hymnografii wieków średnich wyraźnie przejawia się wiara w skuteczność Janowego orędownictwa w perspektywie eschatologicznej, i to nie tylko w zakresie tzw. eschatologii jednostkowej czy szczegółowej, ale również w dniu Sądu Ostatecznego. Jako herold Sędziego zapowiadający bliski sąd

⁶¹ Zob. np. AH 13, s. 206; AH 63, s. 267.

⁸² Zob. np. AH 10, s. 203; AH 12. s. 137; AH 66, s. 182 •* AH 34. s. 208.