DSCN4795 (2)

Chrystus - Maryja - Jan Chrzciciel: idea Deesis 71

Matka Boża i Prodromos wspominani na czele świętych w modlitwach Confiteor i Suscipe, sancta Trinitas występują w nich zarazem w roli orędowników stojących najbliżej Chrystusa. W drugiej części Confiteor (w formułach późniejszych, z XII—XI11 wieku) grzesznik zwraca się do Maryi, Michała Archanioła, Jana Chrzciciela i innych świętych „o modlitwę do Pana Boga naszego”⁵⁵. Także w modlitwie do Trójcy Świętej po wspomnieniu osób Trina Sanctitaa i innych świętych następuje prośba, „aby w niebie raczyli orędować za nami ci, których pamiątkę obchodzimy na ziemi"**. Podobny lub zbliżony schemat modlitwy wstawienniczej występuje w Com men• datio animae (modlitwa w potrzebie), w Itinerarium (modlitwa kapłana udającego się w podróż), a także w formule błogosławieństwa Urbi et orbi*⁷.

Utrwalona w kulcie i liturgii średniowiecznego Kościoła idea Deesis przenikała również do sfery pobożności i dewocji prywatnej, zwłaszcza w kręgu chrześcijaństwa wschodniego. Oto dwa przykłady tego rodzaju osmozy, oba, co znamienne, pochodzące z XII stulecia.

Nerses Sznorhali (1102—1173), patriarcha ormiański, autor dzieła Jezus, Syn jedyny Ojca, będącego modlitewną interpretacją tekstów biblijnych, zwraca się do Chrystusa w wielkopostnej modlitwie tymi oto słowami:

Panie chwalebny, przyjmij modlitwę Twojego sługi, przyjmij także łaskawie moje błagania za wstawiennictwem świętej Bogarodzicy, świętego Jana Chrzciciela, świętego Szczepana, pierwszego męczennika, świętego Grzegorza, który nas oświecił przez wiarę, świętych Apostołów, Proroków, Nauczycieli, Męczenników, Patriarchów Przez błaganie Matki Bożej, niepokalanej i zawsze Dziewicy, i Jana Poprzednika, głosu, który wołał na pustyni, (...] daj mi miejsca, mnie także, po Twojej prawicy, i spraw, abym usłyszał objawienie Twojego radosnego głosu, który zaliczy mnie do grona błogosławionych*⁹

⁶⁶ A. Jungmann, op. cit., a. 391.

** Cyt. za: Mszał rzymski, a. 603. ^w T, łnnitier. op. cit., a. 417.

** Cyt. za: „Karmię was tym czym sam tyję” śanęta. oprar M Btaiw wwyski. Warszawa 1964, a. 93, 320-323,