DSC76

76

Wielkie stolice kościelnego świata

przez władcę; dzięki jego interwencji ortodoksja zwyciężyła i zamknięty został okres kontrowersji ariańskiej, a jednocześnie święciła sukcesy jego polityka wobec Gotów — cesarz mógł przemawiać z pozycji siły. Rzym stracił też znaczną część swej budzącej szacunek wschodniej klienteli, która poprzednio zabiegała o pomoc przeciwko arianom i popierających ich cesarzom, choć oczywiście do Rzymu zawsze będą napływać biskupi szukający wsparcia w konfliktowych sprawach in extremis, gdy zawiodą wszelkie możliwości apelacji na Wschodzie.

Godne uwagi jest to, że w 381 r. ani Aleksandria, ani Rzym nie widzą potrzeby podjęcia walki z biskupem Konstantynopola w tym celu, by ograniczyć zakres jego działań, zależy im raczej na tym, by na konstantynopolitańskim tronie zasiadł odpowiedni człowiek. Jest oczywiste, że Kościół w Konstantynopolu bardzo długo nie odgrywał istotniejszej roli na zewnątrz, był raczej terenem rywalizacji o wpływy ze strony innych biskupów niż samodzielnym aktorem wielkiej kościelnej gry o hegemonię w chrześcijańskim świecie. Być może niektórzy z wielkich ludzi Kościoła już w tej epoce zdawali sobie sprawę z kierunku, w jakim pójdą wydarzenia, z ogromnych możliwości, jakie będzie miał pasterz stołecznej gminy, jeśli przezwycięży jej wewnętrzne kryzysy. Opinie takie jednak zachowali dla siebie.

Historyk zajmujący się dziejami Kościoła konstantynopolitańskiego musi sobie jasno zdawać sprawę z niebezpieczeństwa patrzenia na jego czwarto-wieczne dzieje przez pryzmat wydarzeń o wiele późniejszych — niestety, tej pokusie ulega aż nazbyt wielu badaczy. Jednak ludzie tamtych pokoleń nie mieli daru jasnowidzenia. Nie wiedzieli, że cesarze przestaną krążyć po swym państwie i nie będą na dłużej opuszczać stolicy, co pasterzowi jej Kościoła da pozycję wyjątkową. Nie mogli więc zdawać sobie sprawy, że przyszłość historii Kościoła będzie (przez pewien czas) toczyła się pod znakiem walki między Rzymem a Konstantynopolem.

Źródła po»^olnc®

śladowań

lektualisty do U w odwrocie po Ki nizacji impenum • tv działalność V i w Jeaeae —

- Początki kcścrln

Gdy śledzimy naszą uwagę e feiędu latać: janie stanowią -zjawisko pa szybciej, ^wolność ^Wei wian-