FB IMG820933114152554

.'0—100 mjt, dzieci Mnrs/.e ItKi IM) rug. osobj dorosłe 150 mg uh doby'* Zawartości jodu w tarczycy w istotny sposób związana jcttl / ziiwuriością tego pierwiastka w produktach spo żywciych', w wodzie i w pewnym stopniu w powietrzu. Na jego wykorzystanie / pożywieniu wpływa obecność naturalnych i sztucznych czynników woioiwórc/ych. które mogą blokować pułapkę jodową⁷'¹, zwiększać klirens nerkowy⁷⁷ lub zaburzać wchłanianie jodu z pewnych pokarmów (tub. 5.7). Solc Ca. As, Li. Mn. nadmiar Ilu orków i tłuszczów, anionów SCN , 004' zmniejszają zawartość jodu w tarczycy.

Wpływ protekcyjny na czynność tarczycy przypisuje się dostatecznej ilości białka, witaminy A i biopierwia-stików: Mg. Se. Zn i Cu.

Polska jest krajem, w którym niedobory jodu - poza wąskim pasmem nadmorskim - występują na całym terenie.

Najstarszym i najlepiej zdefiniowanym obszarem endemicznym (1935 r.) są Sudety i Karpaty. Badania przeprowadzone w 1986 r. i w latach 1989--1990 ujawniły również nowe obszary niedoborów jodu w północno-wschodniej i północno-zachodniej Polsce oraz

Wzrost |łr/.ypudków stwierdzanego wola W kwietniu 1991 i. powtdano polską Koiimsk ds. Kontroli Zafmr/eó z Niedoboru lodu która w fatach 1992 1993 przeprowadziła badania epidemiologiczne. Badania to wykazu.-ty, że rut całym icrenie kraju wy stępuje cnilt-inia wola" o uniiarłorwari/rn lekkim nasileniu.*'' U WA, przebada Dych dzieci .twierdzono ałęźemc yty.. w moczu poniżej 100 mg/l; u 5% stwierdzono wole II i IIP (wy klasyfikacji WHO). Na obszarach endemicznych s|K»życic jodu jest m kro i wynosi 40 mg/dobę (niekiedy poniżej 10 rng/¹ dobę). Prowadzi to do chorób z niedo-boru jodu, jak wole i kretynizm endemiczny (właściwa wrodzona niedoczynność tarczycy i kretynizm neurologiczny). U dorosłych uszkodzenie funkcji tarczycy następuje przy spadku spożycia jodu do 50 mg/dobę.

Działania profilaktyczne w zakresie żywienia sprowadzają się do wzrostu spożycia produktów bogatych v, jod, jakimi są rzepa, fasola, czosnek, cebula, jarmuż, truskawka, rzeżucha, ryby morskie i inne produkty pochodzenia morskiego, oraz soli jodowanej i produktów bogatych w składniki odżywcze działające promocyjnie na wykorzystanie jodu przez tarczycę.

‘^Zapotrzebowanie na jod ludzi dorosłych wynosi I ing/kg musy ciała. Zalecana dawka i50 " . uwzględnia margines bezpieczeństwa na zwiększone zapotrzebowanie, czynniki wolotwórczc i potrzebę zapasów jodu w tarczycy.

'Zawartość jodu w produktach roślinnych uzależniona jest od ilości lego pierwiastka w glebie.

^>Pułapka jodowa in. pompa jodowa - mechanizmy wychwytu jodu z krwi przez komórki nabłonka pęcherzyków tarczycy oraz jego aktywny transport między przestrzenią pozakomórkową a komórką tarczycy i dalej już zgodnie z. potencjałem elektrycznym do światła pęcherzyka.

⁷⁷Klirens nerkowy - wskaźnik oczyszczenia - wartość, która charakteryzuje zdolność nerek do usuwania określonej substancji z krwi.

“O cndeinii mówimy, gdy wole występuje u ponad MM całej populacji lub powyżej 20¹* u dzieci.

"Endemia umiarkowana wola - stężenie jodu w moczu 33-51 rng/l,

"Endemia lekka wola - stężenie jodu w moczu 51-101 rng/l.

214