IMGP0613

IMGP0613



174 Część druga. Powstanie pisma

40. Sumeiyjska lista królów na prostopadłościanie

i w poezji oraz tworzących się naukach - na przykiad w astronomii, mate-matyce i medycynie.T 3T    -

tLh pomutą pisma klinowego spisano między innymi utwory należące do najważniejszych świadectw kulturowych historii ludzkości - na przykiad datowany na XVIII w. p.n.e. i obejmujący 282 {paragrafy kodekspraw Ham-murąkiggo z Babilonu czy słynny (znany co prawda z późniejszej wersji), po-'cEodzący z~I tysiąclecia p.n.e., epos o Gilgameszu, który wywodzi się ze znacznie starszych sumeiyjskich przekazów. Wraz z jozwoiem pisma i kultury pisanej szybko upowszechni! się zwyczaj utrwalania tą metodą wiedZV. systematycznego jej gromadzeniai-pfźechowywania w centrach kształcenia i wiedzy^wiadczy^r^m wieIe"g^in^Ówj~bil>BStgkr któiych powstanie na Bliskim WscfaodzfeTnyod III tysiąclecia p.n.e. wj^ojcrotnia potwierdzona* archeologicznie. Najbardziej znanym przykładem jest wielka biblioteka asy-

1

41. Tkbliczka z pismem klinowym w glinianej kopercie z Kulłepe w Kapadocji, około 1800 r. p.n.e.


ryjskiego króla Asurbanipala w Niniwie (VII w. p.n.e.), w której’ wśród ponad 25 tysięcy tabliczek klinowych i ich fragmentów znajdowała się także już wspomniana późna wersja eposu o Gilgameszu.    ęrn& i **4

Jednak od końca III tysiąclecia p.n.e. zakres stosowania pisma klinowego £ rozszerzał się znacznie nie tylko meiytorycznie, lecz także geograficznie. Mniej więcej w tym czasie zostało ono przejęte przez Elamitów z południowo-zachodniego Iranu; zrezygnowali oni z własnego wcześniejszego systemu pisma (por. s. 153), a w II tysiącleciu kliny zapożyczyło kilkanaście kolejnych ludów, jak na przykład Huryci z północnej Mezopotamii czy Hetyci z Anatolii. Społeczności te przeważnie wykorzystywały pismo klinowe do zapisywania tekstów we własnych językach i przekształcały je stosownie do swych potrzeb.

W drugiej połowie II tysiąclecia p.n.e. na całym Bliskim Wschodzie jako język komunikacji i dyplomacji służył język akadyjski - w tym właśnie języku na tabliczkach klinowych prowadzili swoją korespondencję zagraniczną królowie, a nawet egipscy faraonowie. Świadczyoiynnniędzy innymf-arehi-wum odkryte w Egipcie w Tell el-Amama datowane na XIV w. p.n.e. Nieco później, od początku I tysiąclecia p.n.e., pismu klinowemu zaczął jednak zagrażać poważny i w dłuższej perspektywie silniejszy konkurent. Objawił się on pod postacią wczesnych pism alfabetycznych, które wykształciły się na wschodnim wybrzeżu Morza Śródziemnego (por. s. 219-221). Plemiona


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
IMGP0625 198 Część druga. Powstanie pisma w przypadku Mezopotamii lub Egiptu. Na razie nie jest też
IMGP0635 218 Część druga. Powstanie pisma z pewnością o wiele częściej, tekstów na skórach zwierząt
IMGP0604 156 Część druga. Powstanie pisma 35. Piktograficzńą tabliczka sumeiyjska, koniec IV tysiącl
IMGP0606 160 Część druga. Powstanie pisma 37. Archaiczna sumeiyjska tabliczka piktograficzna, I poL
IMGP0623 194 Część druga. Powstanie pisma z tym, którym rzeczywiście mówiono niegdyś nad Nilem. I ta
IMGP0651 242 Część druga. Powstanie pisma Zapewne dość ograniczone, a także specyficzne zastosowanie
IMGP0608 164 Część druga. Powstanie pisma del żyta” (15 snopów). Thkże w archaicznym Sumerze nie rac
IMGP0601 150 Część druga. Powstanie pisma Jedna z największych wad glinianych obwolut polegała na ty
IMGP0602 152 Część druga. Powstanie pisma starożytnej stolicy Elamu. Stamtąd pochodzi najbogatszy do
IMGP0605 158    Część druga. Powstanie pisma 36. Archaiczna sumeryjska tabliczka pikt
IMGP0607 162 Część druga. Powstanie pisma:•© 30 owiec-matek (rekonstrukcja) 25 samców • CtO IIP 5
IMGP0609 166 Część druga. Powstanie pisma Hipoteza ta przekonująco wyjaśnia nie tylko osobliwe stoso
IMGP0610 168 Część druga. Powstanie pisma Jak zawsze, gdy chodzi o kwestię kontynuacji lub jej braku
IMGP0611 170 Część druga. Powstanie pisma ok. 3000 ok. 2400 ok. 1800 ok.
IMGP0612 172 Część druga. Powstanie pisma życie, lecz zamiast niego zastosowano znak strzały - znacz
IMGP0614 176 Część druga. Powstanie pisma aramejskie, osiedlając się w Mezopotamii, przyniosły ze so
IMGP0616 180 Część druga. Powstanie pisma Przykładem tych trudności może być imię tronowe zwycięskie
IMGP0617 182 Część druga. Powstanie pisma nych miast (któiych nazwy podano w ich obrębie za pomocą z
IMGP0618 184 Część druga. Powstanie pisma 44. Kościana etykieta z grobu U-j w Abydos, koniec IV tysi

więcej podobnych podstron