IMGP0630

208 Część druga. Powstanie pisma

52. Pisarze asyryjscy, relief z Nin iwy

WIEDZA DAJE WŁADZĘ

Kiedy uczniom udaio się już z powodzeniem zakończyć wieloletnią edukację, czekała na nich uprzywilejowana pozycja zawodowa i społeczna, ponieważ fe szeregów biegłych w piśmie jekrutowalLsie także urzędnicy państwowi i funkcjonariusze świątynni, nawet najwyższej rangi. Według Hansa J. Nissena z Mezopotamii pocrióHzT,,wystarczająca liczBa świadectw mówiących o pisarzach, którzy stali się wysokimi urzędnikami: głównymi rachmistrzami, prefektami, kierownikami urzędów katastralnych, nadzorcami robotników, głównymi zarządcami, a nawet książętami miast. W końcu wykształcenie pisarza wydaje się niemal bez wyjątku niezbędne do pełnienia funkqi wyższego szczebla.”¹¹ Według słów Adelheid Schlott dotyczyło to także Egiptu: „'tylko ktoś, kto opanował pismo, mógł wybrać karierę urzędnika” i przez to stać się „członkiem elity społecznej”.¹² V Biegli w piśmie siogli-takge uniezależnić się i za stosown^opłatą-zaofero-waĆjaEejśbogatej osobieprywatneTalboniepiśmiennej ludnościswoieusłu-gi-wą5o5taci~pisaiiia -listów' IrflTredagówańla Inrtyćineksfów. Zawód skryby był tak szandwany^że w-Mezopotamii nawet królowie nie^iważali za uwłaczające ich godności umieszczenia obok swoich tytułów władcy także tytułu dubsar (pisarz tabliczek). W Egipcie także książęta i najwyżsi dostojnicy często kazali się portretować w charakterystycznej pozie pisarza (ii. 51).

53. Malowidło ukazujące skrybów asyryjskich

M zmobilizować „akademicki narybek” do większej pilności i osłodzić nieco nudę dnia codziennego, przed młodymi kandydatami na pisarzy odmalowywano w jasnych barwach wizję przyszłego awansu społecznego -v szczególności w Egipcie; odnaleziono tam wiele tekstów tak zwanych nauk głoszących te właśnie treści. Odgrywały one główną rolę w nauczaniu i były wciąż na nowo przepisywane przez uczniów.

Najstarszym zachowanym i w pewnym stopniu klasycznym przykładem jest spisana w okresie Średniego Państwa Nauka Chetiego dla jego syna Pe-piego. Na początku czytamy tam: „Pojechał na południe do rezydencji, by zacząć naukę w szkole pisarzy, wśród dzieci możnych, jak ten, który stoi na czele rezydencji.” Ojciec wpaja przy tym synowi: „Powinieneś przykładać się do nauki pisania”, ponieważ „nie ma niczego, co byłoby lepsze niż księgi