26. Nadzór i monitorowanie 695
szającego ciśnienie skurczowe krwi, następnie powietrze wypuszcza się powoli. Gdy krew zacznie przepływać przez tętnicę, odbiornik sondy ultradźwiękowej rejestruje ruch krwi i wskazuje wartość ciśnienia skurczowego. Przy pełnym otwarciu światła naczynia, czyli niezaburzonym przepływie krwi, rejestrowane jest ciśnienie rozkurczowe, a niektóre przyrządy podają również średnie ciśnienie tętnicze. Dzięki względnie wysokiej czułości aparatury pomiar ciśnienia tętniczego metodą ultradźwiękową jest szczególnie przydatny u małych dzieci i pacjentów we wstrząsie.
Automatyczny nieinwazyjny pomiar ciśnienia tętniczego krwi. Wiadomo, że liczne czynności i śledzenie wielu parametrów podczas znieczulenia sprzyjają dekoncentracji i rozproszeniu uwagi anestezjologa i że są one często przyczyną powikłań w czasie znieczulenia ogólnego, dlatego do pomiaru ciśnienia tętniczego stosuje się coraz częściej aparaty sterowane mikroprocesorami. Pozwalają one anestezjologowi na skupianiu się na innych czynnościach, poprawiając przebieg nadzorowania znieczulenia. Aparaty te mierzą ciśnienie skurczowe i rozkurczowe, podają również średnie ciśnienie tętnicze, a niekiedy także częstość akcji serca, w określonych odstępach czasu, z wykorzystaniem mankietów i różnych czujników (np. oscylometrów z elektronicznym systemem osłuchu). Czujniki alarmu można nastawić dowolnie. Niektóre aparaty zaopatrzone są w rejestratory. Aparaty te, choć dobre, nie przewyższają wartości bezpośredniego (inwazyjnego) pomiaru ciśnienia tętniczego.
Dokładność pomiaru metodą pośrednią może być mniejsza wskutek:
- niewycechowanego manometru,
- nieprawidłowej wielkości i złego umiejscowienia mankietu,
- zbyt szybkiego ubytku powietrza z mankietu podczas pomiaru,
- źle słyszanych tonów Korotkowa w niedoci-śnieniu, skurczu naczyń i we wstrząsie.
Różnice wartości ciśnienia uzyskane metodą bezpośrednią i pośrednią występują przede wszystkim w przypadku wstrząsu, hipotonii, hipertonii i nadwagi.
Pośredni pomiar ciśnienia krwi może być stosowany u wszystkich pacjentów stabilnych hemodynamicznie, u których nie przewiduje się podczas operacji ciężkich zaburzeń czynności serca i układu krążenia.
Podczas dużych operacji lub u ciężko chorych pacjentów ciśnienie tętnicze należy mierzyć metodą bezpośrednią, po uprzednim wprowadzeniu kaniuli do łatwo dostępnej tętnicy obwodowej.
Zalety tej metody to:
- ciągła rejestracja ciśnienia tętniczego, ze skurczu na skurcz;
- utrzymująca się dokładność pomiaru;
- możliwość szybkiego rozpoznania zaburzeń hemodynamicznych;
- bezpośrednia obserwacja zaburzeń rytmu serca i wpływ tych zaburzeń na ciśnienie tętnicze;
- pośrednia ocena kurczłiwości mięśnia sercowego, wynikająca z prędkości narastania krzywej ciśnienia tętniczego (dp/dtmaks);
- ocena objętości wyrzutowej serca z krzywej ciśnienia w odcinku odpowiadającym czynności skurczowej;
- łatwość uzyskania próbek krwi tętniczej do pomiarów gazów krwi, równowagi kwasowo-za-sadowej itp.
- przetwornik ciśnienia,
- wzmacniacz,
- wskaźnik ciśnienia,
- kaniula tętnicza lub cewnik z odprowadzeniami.
Przetworniki ciśnienia przekształcają energię mechaniczną w elektryczną: powstające w tętnicy na skutek wyrzutu krwi ciśnienie przenoszone jest przez cewnik tętniczy na membranę odbiornika ciśnienia, przekształcane w sygnał elektryczny przewodzony jest dalej do wzmacniacza.
ł Punktem odniesienia pomiaru ciśnień w układzie krążenia jest środek klatki piersiowej pacjenta (zerowanie przetwornika).
Wzmacniacz i wskaźnik. Wzmacniacz przyjmuje słabe sygnały elektryczne z odbiornika ciśnienia i wzmacnia je. Wzmocniony sygnał jest wyświetlany na ekranie w postaci analogowej (jako krzywa, przedstawiona na ekranie lub narysowana) lub cyfrowej (jako wartość ciśnienia w mmHg). Większość wzmacniaczy ma na ogól obydwie możliwości. Przed rozpoczęciem pomiaru ciśnienia tętniczego tą metodą istotne jest wykonanie zerowania i kalibracji.