26. Nadzór i monitorowanie 725
kręgowego, ruchowe potencjały wywołane obejmują również drogi zstępujące i przednie sznurów rdzenia kręgowego. Postępowanie takie jest wskazane podczas zabiegów neurochirurgicznych, ortopedycznych i w chirurgii naczyniowej. W celu powstania potencjału kora ruchowa jest stymulowana wewnątrzczaszkowo przy zastosowaniu bodźca elektrycznego lub magnetycznego. Jeśli drogi nerwowe nie uległy przerwaniu, dochodzi do docelowego wywołania drżeń mięśniowych. Stymulacja ta jest bodźcem bolesnym, dlatego nie stosuje się jej u pacjentów przytomnych. Z kolei stymulacja magnetyczna nie wywołuje zjawiska bólu, ale podlega wpływom modulacyjnym środków aneste-tycznych. Korzyści wynikające z zastosowania MEP podczas operacji nie zostały jak dotychczas udowodnione.
W pobliżu sali operacyjnej powinno się znajdować laboratorium anestezjologiczne, w którym można wykonać szybko najważniejsze badania krwi. Obejmują one:
- stężenie hemoglobiny i hematokryt,
- zawartość elektrolitów w surowicy krwi,
- gazometrię tętniczą i równowagę kwasowo-za-sadową,
- ocenę układu krzepnięcia i pomiar liczby płytek krwi,
- stężenie glukozy we ki wi,
- osmolamość osocza.
Wszystkie ważne dane dotyczące pacjenta powinny się znaleźć w protokole znieczulenia. Precyzyjne nanoszenie do protokołu wartości ważnych parametrów życiowych zwiększa bezpieczeństwo chorego oraz umożliwia nieprzerwaną analizę tych parametrów przez lekarza anestezjologa podczas znieczulenia. Protokół znieczulenia służy jednak nie tylko do kontroli nadzoru pacjenta, często jest wykorzystywany jako zbiór informacji dotyczący znieczulenia i zaistniałych powikłań. Jest także dokumentem o znaczeniu prawnym, dostarczającym danych o czynnościach podczas znieczulenia, które wykonał anestezjolog. Notowanie danych rozpoczyna się podczas wizyty przedoperacyjnej i w protokole powinny się wtedy znaleźć dane dotyczące planowanego znieczulenia, okresu pooperacyjnego oraz przekazania chorego z sali budzeń na oddział. Protokół powinien być wypełniony w dwóch egzemplarzach i zaleca się w tym celu stosowanie specjalnych formularzy przygotowanych wg określonego standardu. Dokumentacja współczesna powinna umożliwić wprowadzenie danych do systemów elektronicznych.
Piśmiennictwo
American Sociely of Anesthesiologists: ASA-Stan-dards, Guidelines and Statements. Standards for Basic Anesthetic Monitoring. Lippincott, Park Ridge 1993.
Blitt CD (ed.): Monitoring in Anesthesia and Critica! Care Medicine, 2nd ed. Churchill Livingstone, New York 1990.
Deutsche Gesellschaft fur Anasthesiologie und Inten-sivmedizin, Berufsverband Deutscher Anasthesi-sten: EntschlieBungen, Empfehlungen, Vereinba-rungen. 3. Aufl. 1999.
Johansen JW, Sebel PS: Development and clinical application of electroencephalographic bispectrum monitoring. Anesthesiology 93:1336-44, 2000.
Kalenda Z: Maslering Infrared Capnography. Kerc-kebosch, Zeist 1989.
Lakę C (ed.): Clinical Monitoring. Saunders, Phila-delphia 1990.
Larsen R, ZiegenfuB T: Beatmung. 2. Aufl. Springer, Berlin-Heidelberg-New York 1999.
List WG, Osswald PM: Komplikationen in der Anasthesie, 3. Aufl. Springer, Berlin-Heidelberg-New York 1997.
List WF, Metzler H, Pasch T (Hrsg.): Monitoring in Anasthesie und Intensivmedizin. Springer, Berlin-Heidelberg-New York 1995.
Luderitz B: Herzrhythmusstórungen, Diagnostik und Therapie 5. Auli. Springer, Berlin-Heidelberg-New York 1998.
0’Connor MF, Daves SM, Tung A, et a!.: BIS Monitoring to prevent awareness during generał anesthesia. Anesthesiology 94:520-2, 2001.
Saidman LJ, Smith NT (eds.): Monitoring in Anesthesia. Butterworth-Heinemann, Boston 1993.
Scherer, R: lntraoperative Warmekonsenuerung. Vicl Larm urn heiBe Luft? Anaesthesist 46:81, 1997.
Schuster M, Nave H, Piepenbrok S, et al.: The carina