Najstarsza poezja polsko łacińska6
XXXIV
często w średniowieczu używana strofa hymnów religijnych, spopularyzowana później przez słynną sekwencję Jacopona da Todi Słabał Mater dolorosa i od niej zwana niekiedy strofą Słabat. Kadłubek włada nią zupełnie poprawnie. .
Liryka religijna i świecka. Wiek XIII przyniósł znaczne wzbogacenie poezji polsko-łaćińśkiej przez wprowadzenie do niej liryki na tematy religijne. Fakt ten był u nas tylko echem współczesnego "rożkwifiTreli-gijnej liryki łacińskiej na zachodzie EuropyA gdzie wydaje ona wówczas największe swoje dziełal Do Polski znalazła przystęp z okazji kanonizacji św. Stanisława w r. 1253. co przyniosło z sobą konieczność ułożenia osobnego oficjum liturgicznego o nowym świętym, a w skład takiego _oficjum wchodziły wówczas obok urywków z Biblii oraz z pism Ojców kościoła jówi^ęż pewne partie wierszowane i to w znacznie obfitszej mierze niż to się utrzymało w liturgii czasów późniejszych. (Autorem pierwszego takiego polskiego oficjum był Wincenty z eJ-c^ najpierw kapelan biskupa Iwona (1219—1229) i kanonik krakowski, później dominLkanin,\autor dwu najstarszych Żywotów św. Stanisława. Oficjum przezeń ułożone nic zawsze umiemy wyróżnić spod nawarstwień późniejszych dodatków,! jednak niektóre jego partie można Wincentemu przy^" pisać ze znacznym prawdopodobieństwem, jak np. sekwencję Ląęta .mundys (zob. s. 18), podczas kiedy popularny do dziś hymn Gaudę mater Polonia jest prawdopodobnie późniejszego pochodzenia. Do oficjum tego skomponował Wincenty także i muzykę, o której
* ogromnym uznaniem wyrażał się jeszcze w XV w. Długosz. Fakt ten ilustruje nam ścisły związek tego ga-_ tunku goezj[ zmuzyką i zależność jjej o.d pewnych Forrjf muzycznych.
Rozpatrywane, jako Ćbieła literackie, mają utwory Wincentego z Kielc i jego późniejszych kontynuatorów dość mierną wartość, niejednakową zresztą w różnych ich partiach. Niekiedy zdobywają się na jakieś sformułowanie czy strofę, która i do nas dziś przemawia; wystarczy przecież wspomnieć majestatyczny naprawdę początek hymnu Gaudc mater Polonia (naśladowany zresztą ze starszych zabytków poezji liturgicznej), kiedy Indziej jednak popadają w dłużyzny i nużące skomplikowaniem przenośnie. Trzeba przy tym pamiętać, ie są to utwory ściśle związane z muzyką i przczna-cione do wykonywania chóralnego, nie do cichego czy-lonin, tak że drukowane tracą od razu połowę efektu, no który były obliczone.^Główna jednak ich zasługa leży w dziedzinie formalnej: oto wprowadziły one do naszej, jakie wówczas ubogiej^poezn łacińskiej caiv~ szereg nowych form wierszowych i ^troficznych, przewyższających znacznie wszystko, co dotychczas znano w tej mierze. Co więcej zaś otvyąrły i zainaugurowały nową dziedzinę poezji, tzn. lięyk^J ucząc wypowiadać roś bardziej osobistego i szczerzej przeżytego niż roz-mnitc historyczne, medyczne czy umoralniające wątki, jakie na ogół przyoblekano w bębniący rytm heksa-mclrów leonińskich. Co prawda i w liryce religijnej liylo zawsze wiele konwencjomalizmu. powtarzania przejętych od innych formuł, zrośniętych np. z pewnymi
3*
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Najstarsza poezja polsko łacińska 1 IV IV > r: nic w jednym jak w drugim języku. To samo zjawisko
Najstarsza poezja polsko łacińska 3 r VIII ziańska strofa hymnowŁ1. powstała z dawnych oktona-rów ja
Najstarsza poezja polsko łacińska 7 XVI państwowości, na rozwoju kultury nic odbiła się — bezpośredn
Najstarsza poezja polsko łacińska 8 XVIII wają jego powstanie aż na w. XIV, na czasy Kazimierza Wiel
Najstarsza poezja polsko łacińska 9 XX go trwać, np. na kamieniu milowym w Koninie {napis wojewody P
Najstarsza poezja polsko łacińska0 XXII św. Wincentego jeszcze na początku XVI w., po czym znika on
Najstarsza poezja polsko łacińska1 XXIV nic zesłany na wygnanie. Motywy tego postępku księcia były,
Najstarsza poezja polsko łacińska2 XXVI jest fakt, że nie znalazł on na terenie Wrocławia żadnej ko
Najstarsza poezja polsko łacińska4 XXX która chwilami przechodzi już wc wiersze w naszym pojęciu. N
Najstarsza poezja polsko łacińska5 XXXII czci arcybiskupa gnieźnieńskiego Piotra w ks. IV), już to
Najstarsza poezja polsko łacińska9 wskazuje wyraźnie, że dawne_tradycjc zachowały jeszcze w pełni s
Najstarsza poezja polsko łacińska0 / XLII nym pisarzom — których liczne płody nic wszystkie dotąd d
Najstarsza poezja polsko łacińska1 ^LIV ^LIV twórczości poszczególnych autorów. Nie można jednak le
Najstarsza poezja polsko łacińska2 XLVI przedstawia. Zdaje się, że w dorobku Ciołka była znacznie w
Najstarsza poezja polsko łacińska3 XLVIII środowisku i w tym samym czasie początków ruchu huma
Najstarsza poezja polsko łacińska5 Ul a następca jego, Sykstus V, puścił całą sprawę w niepamięć. F
Najstarsza poezja polsko łacińska6 JJV nieprzychylne nowym prądom, skoro np. taki Kopernik otrzymał
Najstarsza poezja polsko łacińska7 LVl miały do Krakowa zainteresowania astronęmiczne i chęć p
Najstarsza poezja polsko łacińska8 LVIH macja stała się drugą Grecją czy Italią, tak iż odnosi się
więcej podobnych podstron