Zarz Ryz Finans R15F3

15. Inżynieria „nowych" produktów służących do zarządzania ryzykiem 463

rzystniejszą ceną wykonania tej opcji. Wtaczana opcja sprzedaży zapewnia menedżerowi wyższy poziom ochrony dopóty, dopóki nie zostanie osiągnięta cena progowa, co powoduje wygaśnięcie opcji. Produkty tego rodzaju mogą służyć do zabezpieczenia portfeli akcji lub obligacji w sytuacjach, w których menedżer przewiduje umiarkowany krótkoterminowy wzrost wartości i chce zamrozić opcję kupna, aby uwzględnić nowe warunki rynkowe. Cena opcji wtaczanej (staczanej) jest z reguły bliska cenie odpowiedniej opcji standardowej o tej samej cenie wykonania.

Opcje ex post. Wartość opcji ex post (lookback option) zależy od ścieżki zmian ceny waloru pierwotnego; posiadacz takiej opcji może wykonać ją przy najbardziej dla siebie korzystnej cenie waloru pierwotnego, jaka została odnotowana w okresie ważności opcji. I tak na przykład wartość indeksowej opcji kupna erpost jest w dniu wygaśnięcia równa różnicy pomiędzy ceną wykonania ustaloną przy zawieraniu kontraktu a maksymalną wartością indeksu akcji w okresie ważności kontraktu:

wartość opcji kupna expost = max [S_max - X, 0]

Opcje tego typu można konstruować dla dowolnych aktywów finansowych, jak dotąd jednak spotyka się je najczęściej na rynkach akcji oraz walutowych.

Posiadacz opcji ex post dysponuje wszystkimi prawami, jakie daje opcja amerykańska - oraz jeszcze jednym. W przypadku opcji amerykańskiej posiadacz ma prawo do przedterminowego wykonania opcji w dowolnym dniu przed datą jej wygaśnięcia; w przypadku opcji expost może na dodatek przed podjęciem decyzji przyjrzeć się danym za cały okres ważności kontraktu. Wartość takiej opcji w terminie wygaśnięcia jest więc większa od wartości opcji amerykańskiej lub jej równa; podobnie wyższa jest cena, którą trzeba zapłacić przy jej zakupie²⁴. Im większa jest zmienność cen waloru pierwotnego, tym cenniejsza dla nabywcy jest możliwość ustalenia ceny optymalnej, a tym samym większa jest nadwyżka ceny takiego kontraktu w stosunku do opcji standardowej.

Opcja expost jest odmianą opcji o zmieniających się warunkach wykonania (reset options), na przykład opcji drabinowych (ladder options) czy krokowych (step-lock options); zakładają one bądź to konkretne progi cen, bądź też terminy upoważniające do przeszacowania ceny wykonania. Notowana ostatnio wysoka zmienność cen spowodowała, że konstrukcje takie coraz częściej spotyka się na europejskich rynkach akcji i walut.

Opcje warunkowe. Ostatnią opcją o cenie zależnej od ścieżki zmian cen waloru pierwotnego, jaką tu przedstawimy, jest opcja o cenie warunkowej -

²⁴ Według doniesień prasowych cena opcji ex post może przeszło dwukrotnie przekraczać cenę kontraktu standardowego.