94299601

480 ST. BĄDZYNSKI

■ danie tłuszczu. Węglowudan}^ gdy je dodajemy do białka, zmniejszają nietylko rozkład białka, lecz zastępują także tłuszcz w rozkładzie i zależnie od ilości, w której zostały podane, jak to widać ' z powyższej tabeli (Pettcnkofer i Voit), bądź zmniejszają ubytek { tłuszczu w tkankach, bądź znoszą go całkowicie, bądź wreszcie są przyczyną przyrostu tłuszczu. Skrobia lub cukier trzcinowy, spala-

ijąc się w miejsce tłuszczu, zastępują go według swojej wartości kalorycznej, a więc zamiast 100 gr. tłuszczu w ilości 232, względnie 234 gr.

Wymiana ciał mineralnych i wody.

Oprócz białka w budowie ustroju biorą udział sole mineralne. Zawartość ich w każdej poszczególnej tkance zwierząt jednego gatunku, a zwykle nawet u zwierząt różnego gatunku, jest stałą, jak również stały jest stosunek zawartości tych składników do zawartości białka w catym ustroju zwierząt jednego gatunku. Już z tych okoliczności wynika, że sole mineralne są istotnym, niezbędnym składnikiem ustroju.

Sole mineralne znajdują się w ustroju tak w tkankach samych, jak też i w cieczach, otaczających je. W komórkach i tkankach przeważają fosforany, a to w komórkach głównie fosforan potasowy, po części sodowy, w substancyi podstawowej kości fosforan wapniowy; w cieczach, a więc w osoczu i limfie i w płynach z jam ciała — chlorki i to głównie chlorek sodowy i węglan sodowy.

Prócz tego z pierwiastków, składających świat mineralny, spotykamy, jednak nie w postaci soli mineralnej, lecz w silnem połączeniu, jako składnik drobiny pewnych ciał białkowych, żelazo, w innych znowu w bardzo małej ilości jod, a wreszcie, i to w ilości zasługującej na uwagę, kwas krzemowy, który być może znajduje się także w połączeniu organicznem z białkiem.

Z natury chemicznej ohojnaczej białka, jako na poły kwasu na pół zasady, a także ze spostrzeżeń, iż ani z ustroju zwierzęcego, ani z tkanki roślin nie udaje się otrzymać białka wolnego od soli mineralnej bez naruszenia jego pierwotnej budowy, bez zdenaturo-wania, oraz że fosforan trójwapniowy, pomimo iż jest nierozpuszczalnym tak w wodzie, jak w cieczach zwierzęcych obojętnych lub alkalicznych, przecież krąży w ustroju, wnosić można, że niema białka żywego bez soli mineralnych, że wogóle każde białko zawarte w istocie żywej znajduje się tam w jakiemś połączeniu che-