94290801

492 ST. BĄDZYŃSKI

który wprawdzie pod wpływem pracy niekiedy podnosi się, jak gdyby wskutek wzmożenia się rozkładu węglowodanów, częściej wszakże pozostaje niezmienionym, wskazując iż tłuszcz i węglowodany spalają się podczas pracy w takim samym stosunku, jak w spokoju.

Wpływ ciepłoty otoczenia na wymianę materyi.

Ustrój każdego zwierzęcia o krwi ciepłej posiada stałą ciepłotę, którą zachowuje bez względu na ciepłotę otoczenia t. j. mimo jej zmian. Tę zdolność zachowywania stałej ciepłoty zawdzięcza zdolności regulacyi utraty ciepła, jakoteż wytwarzania ciepła. Już pierwsi badacze, którzy zajmowali się stosunkami równowagi ciepła w ustroju, spostrzegli, iż zwierzęta mniejsze tracą na jednostkę wagi znacznie więcej ciepła niż zwierzęta większe. Podczas gdy koń wagi 441 kg. traci średnio tylko 123 kal., człowiek wagi 65 kg. traci średnio 32 kal., mysz wagi 0-018 kg. traci aż 212 kal. na 1 kg. wagi. Wszak martwe przedmioty z tej samej materyi złożone jednakowego mniej więcej kształtu (n. p. kule) tracą w jednakowych warunkach tern więcej ciepła im są mniejsze. Mniejsze przedmioty bowiem przy jednakowym kształcie posiadają większą w stosunku do masy ciała powierzchnię. W istocie zauważono, że straty ciepła osobników różnej wielkości są w prostym

TABELA XXIII.

Ilość ciepła w Kal., którą wyzwala w ciągu 24 godz. na 1 m^2 powierzchni ciała
Dorosły mężczyzna w głodzie . . Dorosły mężczyzna po pożywieniu z mięszanych pokarmów- . . . Karzeł, wagi ciała 6 6 kg. po pożywieniu z miesz. pokarmów . . Osesek.............	1134 1189 1231 1221

stosunku do powierzchni, a więc, jak to widać z powyższej tabeli w obliczeniu na jednostkę powierzchni są w przybliżeniu jednakowe.

Gdy udało się (Mech) uprościć oznaczenie powierzchni ciała przez stwierdzenie, iż u zwierząt jednego gatunku zachodzi pewien