page0430

422    Rozwój jestestw żyjących — Róża

ków, wnosić ztąd należy, iż i dawniej tak być musiało: że więc według tychże samych praw, tylko wśród odmiennych warunków powstały na ziemi pierwsze zawiązki jestestw żyjących, nie mogących wówczas znajdować się na niej, gdy ta, jak uczy geologija, zostawała w stanie nadzwyczajnego gorąca. Ktoby zaś był przeciwny temu, ten musiałby przypuścić, że pierwsze zarodki jestestw żyjących na ziemi, może wieczne, przenoszące się z jednego ciała niebieskiego na drugie, spadły, jak meteory, z jakiejś tam planety na ostygłą już ziemię i rozwinęły się na niej w pierwsze żyjące jestestwa.    Dr. S. S.

Rozwora, U woza, jestto drąg łączący z sobą obie osie kół, tylną i przodkową. Do tej ostatniej przytwierdzony jest za pomocą sworznia, wystająca zaś częśc onej po za tylną osią przytrzymywaną jest przez zatyczkę zwaną tylnikiem.

Rozżarzenie. Zjawisko to w^r najogólniejszem znaczeniu, jest to rozgrzanie jakiegokolwiek ciała do tego stopnia, że w dzień nawet staje się widocznem, i jak mówimy rozpala się do czerwoności lub białości. Rozżarzenie następuje najczęściej w skutek silnego i szybkiego łączenia się z sobą różnych ciał, pierwiastków lub związków; jednak może je także wywołać działanie silnych strumieni elektrycznych, lub ciepło wywiązane w skutek łączenia się chemicznego, nie tego jednak ciała, które rozżarzeniu ulega. Znane krzesiwka chemiczne czyli gazopyrjony dają nam przykład rozżarzenia ostatniego rodzaju; skoro bowiem na platynę gąbkową pada strumień mieszaniny wodoru (ob.) z powietrzem, najprzód rozżarza się platyna, a dopiero od niej zapala się wo-dor, cienkim otworkiem wypływający. Od podobnej mieszaniny gazów rozżarza się także drut lub blaszka platynowe, niezbyt silnie rozgrzane, i gazy po niejakim czasie zapalają się. Platyna (ob.) przy tych zjawiskach z żadnem ciałem się me łączy, i działa tylko jako ciało zagęszczające, zbliżające do siebie cząsteczki gazów, i ułatwiające przeto ich połączenie się chemiczne. W podobny sposób działa czerń czyli sadza platynowa na alkohol, a drut platynowy spiralnie zwinięty w tak zwanej lampie bez płomienia. W innych znowu razach zjawisko rozżarzenia połączone jest z łączeniem się chemicznem, jak np. bezwodnika fosfornego czyli kwasu fosfornego bezwodnego, baryty bezwodnej i t. p. z wodą; magnezyi polonej z kwasem siarczanym i t. d. Jednakże tego rodzaju łączenia się chemicznego, ze zjawiskiem ognia połączonego, nie nazywamy paleniem, tą bowiem nazwą oznaczamy najczęściej łączenie się z tlenem, a niekiedy z innemi pierwiastkami, jak np. palenie antymonu w chlorze, żelaza i węgla w tlenie, miedzi w parze siarki, a ponieważ przy paleniu tych ciał nie okazuje się płomień, przeto zjawisko to rozżarzeniem (ignitio) się zowie.    T. C.

RÓŻ& (święta), panna, urodziła się w Lima, w Ameryce Południowej, roku 1586, z hiszpańskiego rodu; na chrzcie wzięła imię Izabelli; lecz później znana była pod imieniem Róży, które jej dano z powodu rzadkiej piękności. Rodzice Izabelli, żyjąc w przepychu, nagle przeszli do wielkiej nędzy. Zniosła ona ja z mocną odwagą jak poświęceniem się i przyjęła służbę prywatną, aby zapewnić utrzymanie rodzicom. Gdy los ich polepszył się, Róża wstąpiła do zakonu dominikanek. Tu, w odosobnionej celi, ćwiczyła się w' najostrzejszej pokucie i umartwieniach, a świętemi napomnieniami wlewała w siostry ogień miłości, jakim płonęła jej dusza. Mianowicie, podczas długiej i dotkliwej choroby, która zgon jej poprzedziła, hudow^rała je swą cierpliwością i religijnym zapałem. Umarła Roza Limańska r. 1617, w 31 roku życia , Kościół obchodzi jej pamiątkę dnia 30 Sierpnia.    Z. R.