tpn 1 22487501

258 GK‘X1BAFIA FIZYCZNA ZIK.M COl.SKKJH

wioglacyalnych Dunajca Podobnie, jak błota dolinne niżu, są one spowodowane wielkie mi masami przepuszczalnych żwirów i piasków w dolinach za szerokich w stosunku do wód i o zanadto małym spadku. Dunajec ma w rowie Nowego Targu spadek tylko 2-78° ₀₀, poniżej w Pieninach 4’3°/₀₀. Atoli charakter bagien międzygórskich jest trochę odmienny od bagien nizinnych; pustacie rozwijają się też na działach wód, rosną czasami wysoko ponad poziom wody gruntowej i zarastają odmienną roślinnością. Ale podobnej roli, jak na niżu, nie odgrywają moczary w Karpatach: przepływ wód jest tu chyży.

§ 17. Jeziora wody gruntowej. W niektórych okolicach woda gruntowa zbiera się na powierzchni i tworzy jeziora; takie jeziora znajdują się po części w pośród moczarów, jak Kniażę na Polesiu, w wielkiej ilości także na »pojezierzu«. O nich mowa będzie poniżej w ustępie o jeziorach (§ 60    64).

111. Wody płynące ziem polskich.

A. Działy wodne i zlewiska.

§ 18. Woda płynąca i sieć wodna Jak wykazano wyżej, część opadów przemienia się w wodę gruntową (§ 6 i nasi), wyparowuje (§ 4) lub służy do odżywiania roślin. Część zaś pozostała, zasilana wodą gruntową spływa po powierzchni, parta własnym ciężarem. Wszelki śnieg, który spada na obszarze ziem polskich, w wodę się przemienia, bo w obrębie ziem polskich zupełnie niema wiecznych śniegów, wyjąwszy kilku km² płatów śnieżnych w Tatrach, przechowujących się przez lato z powodu wystarczającej ochrony orograficznej. Wszędzie, gdzie woda, czy to opadowa, czy źródlana, czy pochodząca z topniejących śniegów, natrafia na ciągły spadek, łączy się w coraz większy system rzeczny. Szereg systematów rzecznych tworzy sieć wodną, która jest rozpostarta po ziemiach polskich. W przeciwstawieniu do mas wód działających na szerszej przestrzeni i pracujących nad spłukaniem niezarośniętej powierzchni — albowiem szata roślinna wyklucza prawie zupełnie spłukanie — wody płynące rzeczne 1 worzą tylko pojedyńcze strugi, łączące się jak gałęzie w' jeden pień. Kilka takich pni oddzielnych tworzy zlewisko morza Bałtyckiego, mianowicie pnie Odry, Wisły, Pregoły, Niemna i Dźwiny; podobnie tworzy też kilka pni samodzielnych zlewisko morza Czarnego, mianowicie pnie Dniepru, Bohu, Dniestru i Prutu. Tym sposobem polskie wody toczą swe fale do dwu mórz, do śródlądowych odnóg Atlantyku w kierunkach wręcz przeciwległych, ku NW do Bałtyku, ku SE do morza Czarnego.