tpn 1 22486801

antoni rehman: nl’IS fizyczno-gkookaficzny ziem polskich 447

i niziną bywa często zaznaczona w postaci wyraźnego, chociaż i niskiego brzegu

Na właściwej Poleskiej równinie trzeba znowu odróżnić pas lasów^od obszarów, zajętych przez błota. Od granic północnych i południowych płaskowzgórzy rozpoczynają się właściwe niziny, o glebie piasczystej, porosłej lasami sosnowymi. Nierówności gleby występują tu prawie wyłącznie jako wydmy piasczyste, w postaci grzęd wydłużonych, albo wzgórzy, już to odosobnionych,Gjuż też gromadnych. Gdzie piasek jest czysty, tam bywa ogołocony z roślinności i zmienia pod wpływem wiatrów swe położenie (wydmy). W sąsiedztwie pagórków piasczystych występują prawie zawsze moczary wśródleśne, albo prawdziwe torfowiska, porosłe z rzadka na swym obwodzie, albo i na całej powierzchni karłowatą sośniną. Im bliżej Prypeci, tern te leśne błota stają się obszerniejsze, wypierają coraz bardziej lasy, aż nakoniec łączą się ze sobą i tworzą ostatecznie jednę nieprzejrzaną okiem, zieloną płaszczyznę hał (hało — gołe) czyli błot, pozbawionych drzew. Robią óne na oko wyrażenie bujnych, zielonych łąk moczarowatych i bywają wszędzie na siano koszone. Rzek; poleskie przecinają te hała. wąskiemi, niekiedy wśród gęstwiny traw' i szuw^rarów zupełnie zanikającemi wstęgami wodnemi, ale zdarza sio i to, że w jednem albo w drugiem miejscu osadzi rzeka brzeg, sterczący nad poziom wody, a wówczas porasta on bujną olszyną. Takie odległe, niedostępne olszyny są siedzibą bobrów, odwiecznych, obecnie niestety prawie zupełnie wytępionych, gospodarzy błót.

Gdzie, błota są głębsze, tam zdarzają się małe jeziorka, nigdy nie zarastające, nazywane oknami. A.le jezior prawdziwych jest na właściwem Polesiu bardzo mało. Kilka większych (Kniaź, Wygonoszcz, Wijada, Pogość i trzy Bajanickie) znajdują się na północ od Prypeci. Największem jest z nich Kniaź, o powierzchni 42 wiorst kw. Znajdują się też na niektórych błotach liczne wyspy, albo płaskie, mało co nad poziom błot wzniesione, i wówczas bywają zamieszkałe, albo wyniosłe, pokryte lasem, bezludne. Te odpowiadają wydmom i grzędom piasczystym. Najwięcej znajduje się ich na błotach Bobrowie-ckich, między Szczarą i Jasiołdą.

Olbrzymie roboty regulacyjne, dokonane w ostatnich lat dziesiątkach w obszarze Polesia, spotęgowały ekonomiczną wartość bagien Polesia, ale zmieniły też w wysokim stopniu przyrodę i postać tej dziedziny.

Nizina Podlaska (czyli Podlasie). Sięga ona na zachodzie po Wisłę, jest na południu zamknięta brzegiem Czarnomorskiego płaskowyżu, od północy zaś brzegiem Pruskiego pojezierza. Przecina tę nizinę ukośnie (w kierunku przekątni) Bug, powstający na brzegu