tpn w alpach i za alpami7401

69

jak to już nieraz w najpoważniejszych naukach i systematach miedzy najmędrszerai widywaliśmy. A jakże chcićć, żeby wrażenia, rzecz tak indywidualna, tak chwilowa nawet, mogły każdemu prawdą się wydawać? Jeden tak, drugi czuje inaczćj. My sami rozmaite częstokroć z jednego a niezmiennego przedmiotu odnosimy uczucia. Też samą książkę raz znajdujemy cudną, drugi raz nic wartą; raz oderwać się od niej nie możemy, drugi raz nas nudzi. Ona się jednak nie zmienia: tylko my raz ją za młodych lat, wpośród błękitnego ich światła czytaliśmy, drugi z wybladłą starości pochodnią; lub raz w chwili całej niepodległości umysłu, drugi ze wzrokiem jakićmś uprzedzeniem przyćmionym.

Jak się ma do książek, tak i do wszelkich innych w świecie przedmiotów. Jako do wrażeń, tak, i jeszcze bardzićj do uwag, do zdań, aż nadto uległych wrażeniom. Jakże mam więc sobie pochlebiać, iż jakkolwiek wiernie ci będę przesyłać me teraźniejsze uwagi, myśli, zdania, one ci się wydadzą takiemiż, gdy za lat kilka zwiedzając Włochy, sprawdzać je poczniesz?

Przedtćm, radabym mocno, by one wcale twój nie zwróciły nawet uwagi. Nic bowiem nudniejszego, jak opisy rzeczy nieznanych, zupełnie nam obcych; do których ani przeszłość ani przyszłość, żadne wspomnienie, jak i żadna nie łączy nas nadzieja ! Dlategoto podróże, w chwili wyjazdu do opisanego kraju, czytać tylko trzeba, lub z niego wróciwszy. Inaczćj biada autorowil

A i wówczas, wiedz zawczasu, iż posyłając ci te arkusze, już tylko dla uiszczenia się z przyrzeczenia, dla dogodzenia sumieniu kreślone, nie znajdziesz w nich jednak sumiennego dzieła, jaki je twój głęboki umysł potrzebować i żądać miałby prawo, jakie ja pojmuję. Będąto tylko jakieś Włoch próbki; weź z nich te, które ci w oko wpadną; inne omiń nie patrząc.