15
czas posąg Jowisza, po bokach Wenery i Marsa, przy wejściu Augusta i Agryppy, a to wszystko wpośród mnóstwa wszelkiego rodzaju bogactw i kunsztownych ozdób.
W późniejszym czasie, i gdy już Panthcon ze spiżu, sróbra i pozłot odarto, dla wzbogacenia niemi innych świątyń naszych, składano tam zwłoki sławnych artystów.
Rafael, czując zbliżającą się ostatnią chwilę, oznaczył dla siebie trzecią framugę, i prosił, by uczeń jego, Lorenzetto, zrobił doń z marmuru Matki Najświętszej posąg. Posąg ten nazwany Maria del sasso, dotąd w tejże niszy stoi, a pod ołtarzem, za podstawę mu służącym, Rafaela spoczywają popioły.
Lecz tylko Rafaela i drugiego malarza, Annibala Caracha, śpią tam spokojnie — inne wyrzucono. Roku 1821, popiersia sławnych artystów do Kapitolu przeniesione zostały, a Panlheon, już teraz wyłącznie jednemu poświęcony Bogu, nie może jednak między piękne liczyć się kościoły. Artyści i poeci żałują pićrwsze-go charakteru jego, płaczą jego pogańskich a teraz zamaskowanych rysów; i dziwić im się nie można. Byłato pyszna przeszłości spuścizna, do dziejów kunsztu należąca głównie, a teraz, wpośród tysiąca kościołów i wspaniałych katedr, nędzną została kaplicą.
Ale jeśli żałować tych wspaniałych szczątków, co się w niezgrabne przebrały kaplice, jakże tysiącznie więcćj nie boleć nad teini, które pośledniejszej jeszcze uległy zmianie, lub w średnich wiekach za twierdze służąc, pod barbarzyńskiemi rozsypały się ciosy, albo także w późniejszych czasach, w czasach oświaty, dostarczały spekulantom materyałów do budowania pałaców, domów, sklepów, kramów!
Tak widzimy świątynię Antonina pobożnego, w komorę celną zmienioną. W grobowcu Augusta, sztuki konne, stajnie i gimnastyczne widowiska się ulokowały; a wspaniałe mauzoleum Adrya-na, teraz zamkiem Śgo Anioła przezwane, rodzaj cytadelli, za więzienie dla zbrodni, i do fajerwerków służy. Tak przedsionek świątyni Pallady, podpiera stare jakieś domostwo; portyk Nerwy, wgłębi brzydkiego uwiązł muru, w Oktawii portyku