026

COACHING1 MENTORING W PRAKTYCE

CZĘSC L CELE I EFEKTY

Sesja pierwsza Mapa to nie teren

Mapa to tylko fragment opisu terenu - wykonany zazwyczaj bardzo niestarannie. Teren nieustannie się zmienia. Każda, nawet najdokładniejsza, mapa się dezaktualizuje.

Nasz rodak hrabia Alfred Habdang Korzybski, twórca nowej dyscypliny naukowej, semantyki ogólnej¹, naukowiec i badacz zjawisk kulturotwórczych, który większość życia spędził w USA, jest autorem powyższego stwierdzenia. W latach siedemdziesiątych XX wieku zarówmo samą tezę, jak i odkrycia semantyki przypisało sobie wielu trenerów, zwłaszcza znany z zapożyczeń Richard Bandler. Otóż jednym z bazowych twierdzeń Korzybskiego jest rozwinięcie właśnie lego cytowanego zdania. Po raz pierwszy w^r historii pozwoliło ono postawić tezę, że wszystko, co wiemy na temat siebie i otaczającego nas świata, to mapy, czyli zapis, odzwierciedlenie, hipoteza. Korzybski słynął z wielokrotnie powtarzanego eksperymentu. Prowadząc wykład dla studentów, wyjmował puszkę z ekskluzywnymi holenderskimi ciastkami, które otrzymał od przyjaciół, i zajadał się nimi. Po chwili, reagując na łakome spojrzenia niektórych uczestników wykładu, szczodrze częstował ciasteczkami, komentując ich wyśmienity smak. Kiedy poczęstowani zaczęli je z apetytem zajadać, chwaląc europejski wypiek, Korzybski oznajmiał, że ciasteczka to karma dla psów z amerykańskiego hipermarketu. Ponoć zdarzyło się, że kilka osób na tę wieść zwymiotowało. Wówczas profesor, nadal zajadając się smakołykami, zmieniał wersję, mówiąc, że to jednak prawdziwe ciasteczka, z tym że nie holenderskie, lecz upieczone przez jego żonę.

Mapa to obraz sytuacji, jaką tworzymy sobie w głowie pod wpływem sugestii, bodźca zewnętrznego czy też na skutek wzorca lub nawyku. Znaczącą cześć map od dawna umieściliśmy w bibliotece naszego umysłu lub, co trafniejsze, umieszczono nam. Tymi, którzy nam je umieścili, byli nasi rodzice, rodzina, środowisko wychowawcze, opiekunki, nauczyciele, wychowawcy, księża, znajomi, w^rreszcie przypadkowe osoby. Nowe mapy są dodawane lub uzupełniają stare, istniejące. Korzybski mawiał, że menu w restauracji to nie to samo, co danie. Menu budzi skojarzenia, uruchamia wizualizację dania lub wrażenia smakowe, węchowe, a nawet dźwiękowe, co również jest możliwe w przypadku jedzenia (np. skwierczenie tłuszczu na patelni], wreszcie wywoła nieświadomy efekt ślinienia, soki trawienne zaczną być wydzielane, pojawi się apetyt. Danie może nas niemile zaskoczyć: będzie zupełnie inne od jego mapy w głowie, trochę inne lub tylko w części sprosta wyobrażeniu. Mozę nas również mile zaskoczyć, nawet przewyższając spodziewany efekt. Jednak zawsze mapa jest czymś zasadniczo różnym od dania. Zapis w bibliotece naszych myśli jest jedynie wyrywkowym lub uogólnionym, lub też nadmiernie uszczegółowionym obrazem sytuacji. Jest wyłącznie fragmentem opisu terenu. Co więcej, nasze środowisko wychowawcze nie tylko było autorem większości naszych map, zwłaszcza tych podstawowych dotyczących opisu świata [jedzenia, własnego ciała, seksualności, wypoczynku, pracy, tego, kim są ludzie i społeczność, jaki jest świat itd.], ale nauczyło nas, jak tworzyć mapy.

Somantyfca ogdha. koncepcja tlcnoficzncysocjolagczna. kMr.i rozwiń siąod in dMidaostych XX v»v*u; gtiwrrym n-rtem p| z.intcrcanMń r/,1 przede wszysikrn ęzyk.i m śwdrm-.gc ludzką oraz rrodweść [rzeksztotoGria tcęyi    wtalig semantyki 033*10; uzdro

wienie fczyłwi może być śrolkism .-V) u&tonicrid rtiwfer £iwil,v szerzej w\wmiii<i7^,pVen^WopedvvSfYWłyka_og%C3%B3lfVi (fyrisj.t wdrtuetpca 201 Ol zotwczIdkźe: Knrzytis* A., Science    Sferitfy M b.«oiS>/rjeo>.-to Men •Msłcnwfeti) Sysnemsant) Gm f.nrfSmnwi

ics. Inetituło ot OiYvnf.il Senunlcs, 1994 Kołzytoskl A.. //.v.f ock.¹ o' Mvrtv.tr/. mstltiio cf Genar.i Scmmfics, 1950. poCmnaj równtó: http. MMKgeneralseniantic8.org' {emisja w dniu 06.07.20101.

51