029a

COACHING1 MENTORING W PRAKTYCE

CZĘŚCI CELE I EFEKTY

nak zniekształcenia pcrcepcyjne, cz)^rli przeinaczenia zapamiętanych informacji i obrazów, są faktem. Daniel J. Simons z Uniwersytetu Illinois' w 1999 roku przeprowadził słynny już eksperyment z dwoma zespołami grającymi w piłkę. Szokującą osobliwością, której ponad 85% badanych nie rozpoznawało przy pierwszym obejrzeniu eksperymentu, było nagłe pojawienie się wśród gracz)' postaci przebranej za goryla, co wskazuje na wszechobecność zjawiska częściowej percepcji, zniekształceń, usunięć, widzenia peryferyjnego i tunelowego. Innym zjawiskiem z tego obszaru, odkrytym przez Irvina Rocka, jest ślepota nieuwagowa⁶, zwana też ślepotą na zmiany. Polega na niezdolności dostrzeżenia krótkiego bodźca w sytuacji, gdy uwaga skupiona jest na innym bodźcu. W jednym z eksperymentów' badacz prosił osoby badane o policzenie obiektów na prezentowanym kilkusekundowym filmie. W tym czasie za ich plecami badacz bezszelestnie zamieniał się ze swoim kolegą. Po chwili pytanie o ilość obiektów zadawał już inny naukowiec. Podmiana postaci przechodziła niezauważona, nawet jeśli dwaj mężczyźni znacząco różnili się kolorem skóry i wyglądem. U ponad 75% badanych potwierdzone tego rodzaju zjawisko. Dodajmy, że ślepota na zmiany ma tendencję do narastania wraz ze zmęczeniem osoby badanej. Wówczas bodźce trwające dłużej również są niezauważane. Podobnie znakomite eksperymenty programuje również Richard Wiseman, publikując je na sw^rojej stronie oraz w licznych publikacjach . Tego rodzaju doświadczenia znane są w psychologii eksperymentalnej od dziesięcioleci, jednak w naszym codziennym funkcjonowaniu pozostają niezauważone, a często nawet przez specjalistów ignorowane. Świadomość ich występowania ma kolosalne znaczenie dla uważności na drugiego człowieka. Spójrzmy na kilka klasycznych efektów wizualnych.

Rysunek 2. Złudzenie Zanforlina

B

Złudzenie Zanforlina - określenie pochodzi od nazwiska włoskiego psychologa Mario Zanforlina, który jako pierwszy opisał je w 1967 r. - jest blisko związane ze złudzeniem Baldwina i prawdopodobnie także ze złudzeniem Mfillera-Lycra*.

Który odcinek jest dłuższy: A czy B?

Oczywiście oba są równej długości, choć w pierwszej chwili możemy mieć silne wrażenie, że odcinek A jest krótszy.

hłp \wwveuhfe5CcmvMlch7v~vJ&«e,,2Mvo. Ittp. vmw*yoduta.ccrn vutch?v- PWfclWWnłWIE (wneja wctiu (X>.08.2010[i.

*    pOBj««niRetX!f A.S., Reber ES,, S*sw.* W-Woa*. Wtrsz.w.12C08. SCI Ot AR. s 771. afera leż RO* !•. Ttelogir. o'1Va*p!ici\C.vn trUge 1=e.!, MII Press or.i2 ie#i2. hatoeclPeruepKi). C.imrn.ye 1997. MIT Press.

to2 http W*w.qui(errtstawdritu 06X162010) or.12 Wseman R.. Ozito)»iogte. Warszawa 2010. WydwffWAMł WAB oraz segaz 59 sakumti.Warszawa 2010. Wydawniczo WA.B.

•    Cołman A M.. S<gw.0cp^cMogw. Warszawa 2009. PWN, s 931

58