038a

COACHING1 MENTORING W PRAKTYCE

CZĘŚCI CELE I EFEKTY

zrclatywizowanc. Choćby „obiektywne" dane, czyli w tym wypadku dowody naukowe, mówiły nam, że dobrze jest dbać o zdrowie, ponieważ to wydłuża nam życie i eliminuje ryzyko strasznych mąk z po-w^rodu możliwych chorób, które mogą się pojawić w wyniku niedbania o zdrowie, to jeśli powszechny wzorzec mówi: pal papierosy, to i tak większość będzie palić. Potęga postracjonalizacji. Nie ma takiej bzdury, takiego zła lub kłamstw^ra, którego nie bylibyśmy w stanie sobie uzasadnić, wytłumaczyć, umotywować, jeśli wcześniej zinternalizowaliśmy wzorzec.

Jeszcze silniejszy'jest mechanizm wdrukowania. To bardzo silne utrwalenie wzorców polegające na utożsamieniu ze sobą dwóch, często niezależnych logicznie faktów, wartości, zdarzeń lub obiektów. Odbywa się bez udziału świadomości i często jest wytworem przypadku. Wdrukowania to jeden z najsilniejszych, oprócz genetyki, regulatorów ludzkich zachowali.

Kiedy powstają łańcuchy uwarunkowań, wtedy jeden bodziec pociąga za sobą lawinę myśli i mechanicznych zachowali. Te ciągi uruchamiających się reakcji jak w klockach domina wywalają lawinę zachowań i skutków. Jeden klocek uderza w drugi i kolejne. Według niektórych badaczy' wdrukowania są nieusuwalne. Wdrukowanie może nastąpić w chwili, gdy jesteśmy poddani silnemu stresowi, skrajnym emocjom pozytywnymi lub negatywnym, kiedy jesteśmy bezbronni lub zdani na okoliczności. W takich chwilach nasze własne zachowania i to, co spotyka nas od innych ludzi, zostaje bardzo mocno utrwalone. Oczywiście najsilniej takie procesy' zachodzą, kiedy jesteśmy bardzo małymi dziećmi. Jednak mogą wystąpić w każdym wieku. Młodzi mężczyźni w wielu krajach w czasie kontaktu z armią są poddawani procesowi usuwania starych wdruków¹ i instalowania nowych, bardziej użytecznych z punktu widzenia armii. Podobne mechanizmy prania mózgu, oparte na technikach wpływu społecz-nego^{: 1} i kontroli, stosują sekty i wszelkie zamknięte społeczności.

Efektem takich oddziaływań jest właśnie wdrukowanie nowych wartości i zachowań, a co ważniejsze, uznanie ich za autentyczne, osobiste, prawdziwe wartości. Swoistą sektą każdego z nas jest rodzina. To w niej tworzą się wszelkie struktury' osobiste, zręby naszej osobowości i wreszcie nasze wartości, a potem przekonania.

We wzorcu lub wdrukowaniu nie ma nic złego, dopóki dany wzorzec lub sieć wzorców i wdruków porządkuje życie danej osoby i pozwala jej skutecznie realizować cele w sposób przyjęty przez daną kulturę i nieraniący innych. Coaching nie zajmuje się oceną ludzkich wzorców i mechanizmów' ich działania. Z punktu widzenia coachingu istotna jest użyteczność. Czy wzorce i wdruki, które posiadasz, pozwalają ci sprawnie, szybko i efektywnie zmierzać tam, dokąd chcesz dotrzeć, i osiągać to, co chcesz

ⁿ Wdiukowanie, raczej naznaczanie, wpojenie. śppffl.4ry fang.]. Fb raz pieiwszy zwrócił na jo zjwisko uwagą Douglas A. Spaling (1872). a c minóg ośtor Heniołh (1910 r.) rurowi p piętnem. jbrhuk nupiep>ięjnwil i szezegtftiwo opisał len mechanizm znany rewbg Konrad Lorenz. Mechanizm Imprtnfltigu polega ru utrwaleniu w śo&e ck/Baa-yn mnmenoe lic, momentach (moment krytyczny] wzorca swo.egn roclarj, rodzeństwa oraz typowych da gatunku zastawali. U nfiktórych gatunków, np. gęs. każdy przodnee Itit dowolny potuszający s« nade lub organzm mnąc zostać uznany za rodzica, ftodotro zyawsko liożsamiania występuje tato® u ludzi, lecz test hardziej rozciągnięta w czasie Momentami krytycznymi, zwiększającymi podatność na wdruki. mogą być równez sytuacje z późniejszego okresu życia człowieka, np. bdrd» siny s*es. w £>*-,y*ty*rfo Aspróofcyw. Swwcnik W. (red.). Wirsz.mi 1998. WSSE i FmdlCja Imowocp. s. 675. zobacz leż Lorenz K„ flfcyies ezftMMczatisfWi&. Łódź 1986. \'M.

* Wpływ spcsoczny (sotiW uiUhen&Bj — wpływ stów; czynów. a także samą obocnoSd mych na msze myta, uczucia, postawy i zachowana; Aroneon E.. Wilson T.D.. Akcd R M.. ffeycAatyt!< spctecziń. Fbznań 3300. s. -*6-l wg Sto.* psycfialogii Jo każdy proces, w któtym postawy, przekonana, opnie, zachowana danej osoby są zricn.a-c Pb kcnltcfowane przez lamię komnkacji sp^ccznej. Obejmuje: konformizm. uległość. po la ryza,:. R gnpową. wptyw mniejszości, posłuszeństwo, perswazję i    nerm społecznych, Cdman A.M., Sbłw.A

psycholoaH, Warszawa 200-j. RAM, s 846

76